[เถรี]

ถาม : คำว่า อายตนนิพพาน ทำไมเป็นสถานที่ครับ ?
ตอบ : พูดง่าย ๆ ว่าความยึดติดของเรา เรายึดว่า ถ้ามีก็ต้องเป็นสถานที่ คือความเคยชินของเรา

ถาม : ในคำสอนของพระพุทธเจ้าไม่ได้แสดงสถานที่ไว้ ?
ตอบ : ท่านใช้คำว่า ตะทายะตะนัง อายตนะนั้นมีอยู่ เป็นสถานที่ซึ่งเกินความเข้าใจของคนทั่ว ๆ ไป เกินกว่าที่สมมติจะก้าวล่วงเข้าไปถึง ก็เลยเป็นสิ่งที่พระองค์ท่านไม่ได้อธิบายเอาไว้ เพราะรู้ว่าอธิบายไป พวกเราก็มัวแต่ไปเปรียบเทียบกับสิ่งนั้นสิ่งนี้อยู่ การที่เราไปเปรียบเทียบจะทำให้ยึดติด การยึดติดก็ทำให้หลุดพ้นยากขึ้นไปอีก บางคนก็เลยสงสัยว่า ในเมื่อพระนิพพานเป็นสุดยอดของพระพุทธศาสนา ทำไมพระพุทธเจ้าไม่อธิบายให้ชัดไว้ ก็ภาษามนุษย์จะไปอธิบายพระนิพพานได้อย่างไร ? พระนิพพานเป็นภาษาใจ ไม่สามารถที่จะใช้คำพูดหยาบ ๆ อธิบายได้

ถาม : ตราบใดที่กายสังขารยังไม่แตกดับ มนุษย์และเทวดาก็ยังไม่เห็นอายตนนิพพาน ?
ตอบ : ถ้าเราไม่ได้เข้าถึงในหลักธรรมของพระองค์ท่าน ก็ไม่สามารถจะรู้ว่าจริง ๆ แล้วพระองค์ท่านคืออะไร ? ที่พระองค์ท่านตรัสไว้ว่าผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา ก็คือเราต้องเข้าถึงความละเอียดระดับเดียวกันจึงสามารถที่จะรู้เห็นได้ มนุษย์กับเทวดายังอยู่ในภพภูมิที่หยาบเกินไป ไม่สามารถจะรู้เห็นอายตนนิพพานได้