[เถรี]

ถ้าอาการเหล่านี้เกิดขึ้น ให้รักษาอารมณ์ให้นิ่งไว้ ตามดูตามรู้ไปเฉย ๆ อย่าไปยินดียินร้าย อย่าอยากให้เป็น และอย่าอยากให้หาย ถ้าท่านทั้งหลายสามารถทำได้ โดยไม่ตกใจแล้วกลับไปหาลมหายใจเข้าออก หรือไม่ตกใจจนเลิกปฏิบัติภาวนาเสียก่อน

ความรู้สึกทั้งหมดก็จะรวบเข้ามาอยู่จุดเดียว อาจจะอยู่ตรงหน้า อาจจะอยู่ในอก อาจจะอยู่ข้างหน้าของเรา สว่างไสวเจิดจ้า เยือกเย็นมาก เหลือแต่เอกัคคตารมณ์ คือ อารมณ์ตั้งมั่นอย่างเดียวเท่านั้น ความสุขก็ไม่มีแล้ว อย่างนี้จะเป็นฌานที่ ๔

ถ้าท่านทั้งหลายก้าวสู่ในระดับนี้ ในส่วนที่หยาบ หูจะไม่ได้ยินเสียงภายนอก ขนาดฟ้าผ่า หรือเสียงยิงปืนดังอยู่ใกล้ ๆ ก็ไม่ได้ยิน มีแต่ความสว่างโพลง จิตจะยินดี นิ่ง พอใจอยู่กับความสว่างไสวตรงนั้น จะรู้สึกว่าในอกในใจของเราจะเยือกเย็นมากเป็นพิเศษ ถ้าท่านทั้งหลายก้าวเข้ามาจุดนี้ นั่นก็คือ ฌาน ๔

ขอให้ท่านตั้งใจกำหนดความคิดไว้นิดหนึ่งว่า เราจะทรงฌานนี้เป็นระยะเวลานานเท่าไร อย่างเช่นว่า ๑๕ นาทีถัดจากนี้ไป ครึ่งชั่วโมงถัดจากนี้ไป หรือหนึ่งชั่วโมงถัดจากนี้ไป

ถ้าท่านกำหนดใจไว้อย่างนี้ ถึงเวลากำลังใจจะถอยออกมาเอง แต่ถ้าท่านไม่ได้กำหนด บางทีอาจจะเผลอข้ามวันข้ามคืนโดยไม่รู้ตัว เพราะความรู้สึกของเราจะรู้สึกว่า ครู่เดียวเท่านั้น แต่เวลาภายนอกผ่านไปยาวนานมาก

ถ้าหากว่าท่านทั้งหลายทำดังนี้ได้ ก็แปลว่าเราสามารถทรงฌานในแต่ละระดับได้ ไม่จำเป็นต้องได้รวดเดียวถึงฌาน ๔ และไม่จำเป็นว่าต้องผ่านทีละฌาน บางทีอาจจะวูบเดียวข้ามไปเป็นฌาน ๔ เลยก็ได้ หรือว่าเราอาจจะติดอยู่แค่ปฐมฌานเท่านั้นก็ได้