[เถรี]

ให้ทุกคนตั้งกายให้ตรง ดำรงสติไว้เฉพาะหน้า กำหนดความรู้สึกทั้งหมดตามลมหายใจเข้าออกของเรา

หายใจเข้ากำหนดรู้ตามไปว่า ลมหายใจเข้าที่จมูก..ผ่านกึ่งกลางอก..ไปสุดที่ท้อง หายใจออกจากท้อง..ผ่านกึ่งกลางอก..มาสุดที่ปลายจมูก จะรู้ลมเข้าลมออกอย่างเดียวก็ได้ ถ้าจะใช้คำภาวนาควบไปด้วย ก็ให้ใช้คำภาวนาที่เราถนัด ไม่ว่าจะเป็น พุทโธ นะมะพะธะ สัมมาอะระหัง พองหนอ ยุบหนอ อย่างไรก็ได้

สำหรับวันนี้ เป็นวันเสาร์ที่ ๖ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๕๓ เป็นการปฏิบัติธรรมวันที่สองของเดือนพฤศจิกายนนี้ เมื่อครู่นี้ได้กล่าวแล้ว พวกเราควรจะเร่งในเรื่องของสมาธิภาวนา โดยเฉพาะอย่างน้อยให้ทรงอารมณ์ปฐมฌานให้ได้

หลายท่านก็อาจจะยังไม่เข้าใจว่า แต่ละขั้นตอนของฌานสมาบัติ ตั้งแต่ฌานที่ ๑ (ปฐมฌาน)ขึ้นไปจนถึงฌานที่ ๔ (จตุตถฌาน) นั้น ประกอบไปด้วยอารมณ์อย่างไรบ้าง ? วันนี้ก็ขอย้อนรอยถอยหลังมาสำหรับท่านที่เป็นคนใหม่ ถ้าท่านที่เป็นคนเก่าฟังซ้ำ ก็จะได้เข้าใจแจ่มแจ้งยิ่งขึ้นไปอีก

อารมณ์ปฐมฌานนั้น ประกอบด้วยองค์ ๕ คือ วิตก คิดนึกตรึกอยู่ว่าเราจะภาวนา วิจารณ์ รู้อยู่ว่าตอนนี้เราภาวนา ลมหายใจเข้าหรือออก แรงหรือเบา ยาวหรือสั้น ภาวนาว่าอย่างไรก็รู้อยู่

ปีติ คือประกอบไปด้วยอาการต่าง ๆ ๕ อย่าง อย่างใดอย่างหนึ่ง ขอย้ำว่าอย่างใดอย่างหนึ่ง ปีติแม้บางคนจะพบทั้ง ๕ ตัว แต่ว่าจะเกิดขึ้นแต่ละครั้งเฉพาะตัวใดตัวหนึ่งเท่านั้น ก็คือ

๑. ขณิกาปีติ มีอาการขนลุกเป็นพัก ๆ

๒.ขุททกาปีติ มีอาการน้ำตาไหล ได้ฟังในสิ่งที่เป็นอรรถเป็นธรรม หรือเป็นความดีอะไรก็ตาม น้ำตาจะไหลทันที

๓.โอกกันติกาปีติ มีร่างกายโยกไปโคลงมา บางทีก็ดิ้นตึงตังโครมคราม บางรายถึงขนาดตีลังกาหลาย ๆ ตลบก็มี

๔. อุเพ็งคาปีติ มีตัวลอยพ้นขึ้นจากพื้น บางทีก็ลอยไปไกล ๆ ถ้าสมาธิคลายตัวก็จะลอยกลับที่เดิม ยกเว้นว่าสมาธิคลายตัวอย่างกระทันหัน ก็จะหล่นลงตรงบริเวณที่เราลอยไปถึงนั้น

๕. ผรณาปีติ ตัวนี้มีอาการหลายอย่างด้วยกัน คือบางทีก็รู้สึกว่าตัวพอง ตัวใหญ่ ตัวรั่วเป็นรู มีอะไรไหลออกมาซู่ซ่าไปหมด บางทีก็รู้สึกว่าตัวแตก ตัวระเบิดเป็นจุณไปเลย หรือบางท่านก็เห็นแสงเห็นสีต่าง ๆ เป็นต้น