[เถรี]

ในเมื่อในส่วนของการประพฤติปฏิบัติ เราสามารถที่จะตามดูตามรู้ใจของเราไปเรื่อย ว่าตอนนี้นิวรณ์ไม่สามารถกินใจของเรา เพราะเราอยู่กับลมหายใจเข้าออก สภาพใจของเราตอนนี้มีสมาธิตั้งมั่น รัก โลภ โกรธ หลง กินใจไม่ได้ชั่วคราว เมื่อใจสงบสงัด ปัญญาเกิด ถ้าระมัดระวังป้องกันไม่ให้นิวรณ์เข้ามาไม่ได้ ต้องหาวิธีเข่นฆ่าทำลายเสีย นั่นก็คืออยู่กับลมหายใจเข้าออกของเรา

แรก ๆ ก็ได้แค่ชั่วคราว พอนานไปก็สามารถอยู่ได้นานขึ้นไปเรื่อย ๆ สภาพจิตยิ่งผ่องใสนานเท่าไร เราก็สามารถที่จะรักษาอารมณ์ใจของเราให้อยู่ในความดีได้นานเท่านั้น นั่นก็คือปัญญาในขั้นต้นที่ทำให้เราเห็นว่าอะไรควรยึด อะไรควรละ สิ่งที่เราควรยึดคือลมหายใจเข้าออกและคำภาวนา สิ่งที่เราควรละก็คือนิวรณ์ต่าง ๆ ทั้ง ๕ ดังที่ได้กล่าวมาแล้ว ถ้าเผลอสติไหลตามนิวรณ์ไป เมื่อรู้ตัวก็ให้รีบดึงกลับมาอยู่ที่ลมหายใจเข้าออกใหม่

เมื่อทำไปเรื่อย ๆ บางทีก็เกิดความเบื่อหน่าย ว่าทำไมต้องทำไม่รู้จักเลิก ความเบื่อเช่นนั้นเป็นของดีมาก ถ้าหากว่าเราไม่เบื่อ เราก็ไม่อยากจะหลีกไปให้พ้น ฉะนั้น...เราต้องรักษาความเบื่อให้ทรงตัวเอาไว้ แล้วพิจารณาว่าตัวเราจะเบื่ออย่างไรก็ตาม หากไม่ถึงอายุขัยตายลงไป เราก็ไม่สามารถจะเปลี่ยนแปลงสภาพของความทุกข์ยากเช่นนี้ได้

ถ้าเป็นอย่างนั้น เราต้องกำหนดใจว่า ถ้าตัวเราจะตายลงไปเพราะหมดอายุขัยก็ดี หรือตายลงไปเพราะอุบัติเหตุอันตรายใด ๆ ก็ตาย เราขอไปที่พระนิพพานแห่งเดียวเท่านั้น