[เถรี]

ถาม : ความสนใจในร่างกาย ?
ตอบ : สภาพจิตจะดำเนินอยู่ข้างในอย่างเดียว อะไรที่มาข้างนอกแล้วกระทบประสาท ตา หู จมูก ลิ้น กาย ถ้าเป็นเรื่องที่จำเป็นต้องปฏิสัมพันธ์ด้วย ก็จะคลายกำลังใจออกมารับรู้ แล้วก็กลับเข้าไปตามเดิม เป็นช่วงที่ต้องระมัดระวังตัวเอง เพราะว่าถ้าโดนกิเลสตีแล้วตกจะเอาคืนยาก จะเป็นช่วงที่ระวัง กลัวจิตตก สมาธิตก กรรมฐานตก อะไรประเภทนี้ เพราะตกจนเข็ดแล้ว บางทีวันหนึ่งตกเป็นร้อยครั้ง เมื่อไรจะเลิกตกเสียที ท้ายสุดพอตะกายถึงได้ ก็ต้องประคองกันสุดชีวิต ที่ถึงเวลาปฏิบัติจะเตือนพวกเราว่า เลิกแล้วอย่าเลิกเลย ให้รักษากำลังใจเอาไว้ เพราะว่าตัวเองโดนมาจนเข็ดแล้ว

ถาม : แล้วสมาธิระดับไหนจึงรู้ว่าตัวเองตก ?
ตอบ : ถ้าหลุดจากปฐมฌานไปกิเลสกินทันที รัก โลภ โกรธ หลง ไหลมาเทมา จะไม่รู้ไม่ได้หรอก โดนเข้าเมื่อไรก็ต้องรู้

ถาม : ระดับอุปจารสมาธิพอไหมครับ ?
ตอบ : ไม่พอ อุปจารสมาธินี่กิเลสฟัดอร่อย เต็ม ๆ เลย กำลังไม่พอป้องกันตัวเอง ถ้าพอป้องกันตัวเองได้ต้องเป็นปฐมฌานขึ้นไป และควรจะเป็นระดับละเอียดด้วย เพราะปฐมฌานหยาบนี่ เผลอเมื่อไรก็โดนเมื่อนั้น

ถาม : เป็นฌานที่ขนาดว่าไม่รับรู้ข้างนอกใช่ไหมครับ ?
ตอบ : รู้ทุกอย่าง เพียงแต่ว่าจะรับไหม ถ้าจิตละเอียด อะไรมากระทบนี่จะรู้หมด ถ้าไม่สนใจก็จะนิ่งอยู่ ถ้าสนใจจะคลายกำลังใจไปรับรู้หน่อย แล้วก็รีบกลับเพราะกลัวโดนอีก

ถาม : เหมือนกับว่ามีอะไรกระตุก จะรู้ลักษณะเป็นสัญญาณหรือเปล่า ?
ตอบ : เหมือนอย่างกับว่าได้ยินเสียงก็รู้ เขาพูดถึงเราก็รู้ แต่ถ้าหากว่าไม่มีเรื่องอะไรที่เราต้องไปปฏิสัมพันธ์ด้วย เราก็ไม่ไปสนใจเขา แต่ถ้าสมมติว่ามีคนมาถามเรื่องนี้ว่าเป็นอย่างไร แล้วเราต้องอธิบายให้เขาฟัง ก็จะคลายกำลังใจออกมาหน่อย อธิบายให้เขา เสร็จก็ผลุบกลับเข้าไปใหม่