[เถรี]

ถาม : การเข้าถึงของจิตหลังพิจารณาเมื่อพอได้ สูงบ้าง ต่ำบ้าง ก็พยายามทรงไว้เพื่อคอยรับและสอบสวนต่อการกระทบทางทวาร ทั้งภายนอก ภายใน โทษภัย การเป็นภาระ ความเบื่อหน่าย ความเศร้าหมองน้อยใหญ่ ตลอดทั้งอาการไม่แน่ไม่นอนของสภาพจิต เพื่อซ้ำให้จิตมีสภาพยับยั้ง ลดทอน และเพื่อยอมรับ "แต่ก็ยังไม่เกิดการวนของสายการเกิดทุกข์ วนรอบพิจารณาอัตโนมัติ" ดังครั้งที่เคยผ่านมา

จำต้องหันมาปรับจิตให้เรียบโดยส่วนสมาธิอีก แต่สมาธิในหลายกองที่นำมาปรับใช้ กลับยังแสดงท่าทีไม่ยอมจะลงให้และทรงตัวดังแต่เก่าก่อน (เมื่อสมัยยังไม่เริ่มปฏิบัติ) มีแต่จะแสดงความโลดโผนทั้งนิวรณ์ละเอียด และผลสมาธิ ที่เหนือคาดเหนือหมาย ซึ่งสร้างความกระทบกระเทือนไปอีกชั้นหนึ่งอย่างหนักทั้งจิตใจและร่างกาย อันเนื่องจากการควบคุมค่อนข้างจะไม่ค่อยได้ทั้ง ๒ ทาง

จึงกลับใช้พิจารณาทรงตัวปรับ พอจะมีผลยับยั้งได้บ้าง แต่ไม่ทรงสภาพนานเช่นกัน เข้าใจอยู่เสมอว่า ทำให้มากปฏิบัติให้มาก ดังครูบาอาจารย์พร่ำสอน "แต่มีกังวลเรื่องความเนิ่นช้า" อันเนื่องจากสภาพจิตตอนนี้มีอาการสภาพพลิกแพลงสูง ทั้งในแง่มุมแปลกใหม่ที่ไม่เคยพบเจอมาก่อนที่จะต้องสู้รบปรบมือออกรับด้วยหลากหลายอุบายวิธี รูปแบบเก่าแก้ไปได้ รูปแบบใหม่เข้ามา ไม่หยุดยั้ง ตั้งรับเป็นระวิง

ปกติดิฉันปฏิบัติอยู่เพียงแค่ที่บ้าน ทราบจากน้องชายเป็นส่วนใหญ่ในเรื่องพระศาสนารวมถึงการแนะนำเพื่อปฏิบัติที่ผ่านมาจนถึงตอนนี้ ดิฉันมีปกติยอมรับนับถือในปฏิปทาและคำสอนสายพระป่าและหลวงพ่อวัดท่าซุงเป็นหลักสองสายนี้ จึงเรียนมาเพื่อปรึกษาและขอคำแนะนำค่ะ ในปัญหาเรื่อง สมาธิ, การพิจารณา และการเข้าตัด

ตอบ : ขอแนะนำว่าไม่ว่าใครปฏิบัติก็เจอแบบนี้ เพราะฉะนั้นให้ตั้งหน้าตั้งตาทำต่อไป แต่ขณะเดียวกันรูปแบบของการปฏิบัติที่เรารับฟังมาก็ดี ศึกษามาก็ดี ไม่จำเป็นที่จะต้องเหมือนคนอื่นเขา ไม่ใช่ของเขารู้ถึงการหมุนรอบของปฏิจจสมุปบาท หรือเห็นวงจรของทุกข์แล้วเราจะเห็นตามนั้น บางคนอาจจะรู้สึกเบื่อหน่าย คลายกำหนัด ปลดจิตของตนเองออกไปโดยง่ายดายเลยก็มี

สิ่งที่ว่ามาทั้งหมดนั้น อย่าไปพยายามตะเกียกตะกายตามคนอื่น ให้ตั้งหน้าตั้งตาทำสมาธิ เมื่อเต็มที่ไม่สามารถจะไปต่อได้แล้วก็มาพิจารณาวิปัสสนาญาณอย่างใดอย่างหนึ่งก็ได้

ในส่วนของกาย เวทนา จิต ธรรมนั้น ถ้าเราทำละเอียดจนเกินไป สภาพจิตยังไม่ยอมรับ ก็จะดิ้นรนแล้วเราก็จะฟุ้งซ่านรำคาญหนักอย่างที่ว่ามา เพราะฉะนั้น...ให้ตั้งหน้าตั้งตาทำต่อไป เป็นอาการที่เกิดขึ้นกับทุกคน ไม่ใช่เรื่องผิดปกติ