[เถรี]

ให้ทุกคนนั่งในท่าที่สบายของตน ตั้งกายให้ตรง กำหนดสติไว้เฉพาะหน้า เอาความรู้สึกทั้งหมดของเราไหลตามลมหายใจเข้าไป ไหลตามลมหายใจออกมา จะใช้คำภาวนาอย่างไรก็ได้ตามที่เราถนัด

วันนี้เป็นวันศุกร์ที่ ๑ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๕๖ เป็นการปฏิบัติธรรมต้นเดือนกุมภาพันธ์วันแรกของพวกเรา เมื่อครู่ได้กล่าวถึงการอบรมเด็กนักเรียนในหัวข้อเศรษฐกิจพอเพียง หัวใจของเศรษฐกิจพอเพียงจริง ๆ ก็คือทางสายกลางหรือมัชฌิมาปฏิปทา

มัชฌิมาปฏิปทาหรือทางสายกลาง เป็นหลักธรรมที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประกาศขึ้น ท่ามกลางความเชื่อของบุคคลในยุคนั้น ที่แบ่งออกเป็น ๒ ฝ่ายด้วยกัน ฝ่ายแรกเชื่อว่าการปฏิบัติอย่างเข้มงวด เคร่งครัดด้วยการทรมานตนนั้น จะทำให้บรรลุโมกษะ คือเข้าสู่ความหลุดพ้นได้ อีกฝ่ายหนึ่งเชื่อว่าการคลุกคลีอยู่กับกามสุขต่าง ๆ นั้น ถ้ามีมากจนเบื่อ ก็จะทำให้บรรลุโมกษะได้ ซึ่งเป็นความเชื่อที่ผิด แต่ผู้คนในยุคนั้นก็น้อมจิตเชื่อไปในทาง ๒ สายนี้

เมื่อองค์สมเด็จพระชินสีห์พระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าประกาศทางสายกลางขึ้นมา จึงกลายเป็นหลักการใหม่ แต่เป็นหลักการใหม่ที่เพิ่งปรากฏขึ้น ในท่ามกลางความเชื่ออย่างฝังหัวของหลักการเก่า ๆ เราจะเห็นได้ว่า องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น ประกอบด้วยความกล้าหาญเป็นอย่างยิ่ง ในการที่จะเปลี่ยนแปลงความเชื่อของบุคคล การที่พระองค์ท่านกล้าหาญถึงขนาดนั้น เนื่องจากว่าพระองค์ท่านถึงพร้อมด้วยทศพลญาณ ๑๐ ประการ สามารถที่จะรู้ว่าบุคคลใดที่มีวิสัยจะเข้าถึงมรรคผล ก็เสด็จไปโปรดสงเคราะห์บุคคลนั้น ๆ เมื่อประกาศหลักธรรมที่ประกอบด้วยทางสายกลาง บุคคลที่มีปัญญา มีวิสัยที่จะบรรลุมรรคผล ตรองตามแล้วเห็นจริง จึงน้อมใจเชื่อ รับเอาหลักธรรมไปปฏิบัติ จนกระทั่งสามารถล่วงพ้นจากกองทุกข์ได้

เราจะเห็นได้ว่าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ในสมัยแรกเริ่มที่ทรงประกาศพระศาสนานั้น ต้องต่อสู้กับความเชื่อเก่า ๆ อย่างนี้ อย่างชนิดที่เรียกว่า ลำบากยากเข็ญเป็นอย่างยิ่ง เพราะบุคคลส่วนใหญ่มีความเห็นผิดไปอย่างนั้นเสียแล้ว เมื่อพระพุทธศาสนาของเราดำเนินมา ๒๕๕๖ ปีอย่างปัจจุบันนี้ โดยเฉพาะในประเทศไทยของเรา เมื่อกล่าวถึงสายกลาง พวกเรายอมรับได้โดยง่าย แต่ก็ยังไม่แน่ว่าจะปฏิบัติได้ถูกต้อง เนื่องจากทางสายกลางนั้น ไม่มีจุดพอเหมาะพอดีที่ขีดเป็นมาตรฐาน ๕๐ เปอร์เซ็นต์ได้ เพราะทางสายกลางของแต่ละคนนั้นไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับบุญบารมีที่สั่งสมมา และขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายในปัจจุบัน บุคคลที่สั่งสมบุญญาบารมีมาดี มีสภาพร่างกายที่แข็งแรง ทางสายกลางที่ท่านเหล่านั้นปฏิบัติ สำหรับเราอาจจะเห็นว่าเป็นอัตตกิลมถานุโยค คือทรมานตัวเองด้วยซ้ำไป