[เถรี]

ถาม : เวลามีนิพพิทาญาณขึ้นมา จะเป็นฌานหรือไม่ ?
ตอบ : นิพพิทาญาณเป็นอารมณ์เบื่อที่เกิดจากวิปัสสนาญาณ ถ้าหากว่าไม่ได้ดิ่งลึกจริง ๆ ก็ยังไม่เป็นฌาน ตรงที่ไม่เป็นฌาน จะทำให้คนฟุ้งซ่านได้ง่าย

ถ้าหากว่าตัวนิพพิทาญาณเกิด รู้ตัวขึ้นมา เราก็วิ่งไปหาการภาวนาของเรา จะทำให้การฟุ้งซ่านน้อยลงแล้วพออยู่ได้ ไม่อย่างนั้นบางคนเบื่อมาก ๆ ถึงขนาดฆ่าตัวตายไปเลยก็มี

นิพพิทาญาณเป็นของดีมาก เพราะถ้าเราไม่เบื่อก็อยากเกิดอีก ดังนั้นจึงต้องเบื่อก่อน แต่พยายามใช้ปัญญาพิจารณาให้เห็นว่า ธรรมดาของเราเป็นอย่างนี้ การเกิดมามีร่างกายนี้ การเกิดมาในโลกนี้ ต้องกระทบกระทั่งกับอารมณ์เช่นนี้เป็นปกติ ขึ้นชื่อว่าการเกิดมาแล้วพบกับความทุกข์เช่นนี้ของเราจะไม่มีอีก ชาตินี้เป็นชาติสุดท้าย ตายเมื่อไรเราขอไปพระนิพพานที่เดียว

ถ้าสามารถทำอารมณ์ใจอย่างนี้ได้ ก็จะก้าวข้ามไปเป็นสังขารุเปกขาญาณ เห็นทุกอย่างเป็นธรรมดา ธรรมดาเราเกิดมาก็ต้องเจออย่างนี้ เราอยู่แค่ชั่วลมหายใจเดียว ทำไมจะอยู่ไม่ได้ ในเมื่อทุกอย่างมาลงตรงจุดนี้ ถึงเวลาก็มีความสุขเพราะว่าไม่ไปดิ้นรน

อย่างที่เมื่อตอนบ่ายเปรียบเทียบว่าเหมือนเสือตัวหนึ่ง ถูกขังอยู่ในกรง พยายามพุ่งชนไปทุกทิศทุกทางเพื่อจะออกจากกรง แต่ก็เจ็บตัวฟรี ถ้าเสือตัวนั้นใช้ปัญญาหน่อยหนึ่ง รู้ว่าไม่มีทางออก ไม่ดิ้นไม่รน นอนเฉย ๆ ก็ไม่เดือดร้อนอะไร เพราะยอมรับแล้วว่าต้องอยู่ในกรงนี้

ดังนั้น..นิพพิทาญาณสำคัญตรงปัญญาเห็นแล้วยอมรับ ในเมื่อยอมรับแล้วปล่อยวางได้ ไม่ไปดิ้นรนว่าสิ่งนี้เป็นทุกข์ เป็นของเรา เราทุกข์จริงหนอ ถ้าไม่ไปยึด ปล่อยวางหมดก็สบาย ส่วนใหญ่ที่ทุกข์มาก เพราะว่าไปยึดว่าเป็นเราเป็นของเรา แทนที่จะเป็นคนดู รู้ไว้เฉย ๆ ก็กระโดดขึ้นเวทีไปเล่นเอง ถ้าอย่างนั้นก็จะเดือดร้อนนาน