[เถรี]

หัวหน้าโจรที่แอบดูเหตุการณ์อยู่ คิดว่า "คนใช้วิ่งมาคงจะมาบอกเจ้านายแน่ ถ้าเจ้านายเธอนำเอาข้าทาสย้อนกลับไป ลูกน้องของเราเองยังไม่ได้ทรัพย์สิน ก็จะเสียเวลาเปล่า เราจะฟันนางกาติยานีให้ตายอยู่ตรงหน้าประตูวัดนี้ แต่ถ้าหากเธอไม่กลับไป ยังคงอยู่ฟังธรรมต่อ แสดงว่าเธอเป็นคนมีความดีจริง ๆ เราก็ไม่ควรจะเบียดเบียนคนดีขนาดนี้"

เมื่อนางกาติยานีไม่ยอมกลับ ตั้งใจฟังธรรมจริง ๆ หัวหน้าโจรจึงเกิดความละอายใจ เมื่อจบการแสดงธรรม นางกาติยานีจะกลับบ้าน หัวหน้าโจรจึงมาสารภาพผิด ให้บริวารขนทรัพย์สินกลับไปคืนให้

เราจะเห็นตัวอย่างของบุคคลในธรรมบท ที่ตัดความกังวลทุกเรื่องเพื่อการฟังธรรม ถ้าเปรียบกับพวกเรา ก็คือ เราต้องตัดกังวลทุกอย่าง แม้เหตุที่จะทำให้ทรัพย์สินเสียหายหรือถึงแก่ชีวิต เพื่อที่จะได้ปฏิบัติธรรมของเรา

ข้อต่อไปก็คือ ให้สังเกตอารมณ์ใจของเราว่า มีนิวรณ์ ๕ อย่างอยู่ในจิตของเราหรือไม่ ? ไม่ว่าจะเป็นกามฉันทะ ความพอใจในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัสระหว่างเพศ

พยาบาท ความโกรธเกลียดผู้อื่น ถีนมิทธะ ความง่วงเหงาหาวนอน ชวนให้ขี้เกียจ ไม่อยากปฏิบัติ อุทธัจจกุกกุจจะ ความฟุ้งซ่านหงุดหงิด เดือดร้อนรำคาญใจ และ วิจิกิจฉา ความลังเลสงสัยในผลการปฏิบัติว่าจะได้ผลจริงหรือไม่

ถ้าท่านใดอยู่ในตอนก่อนค่ำ จะเห็นโยมท่านหนึ่ง ที่ถามปัญหาว่า ปฏิบัติธรรมแล้วจะได้ผลหรือไม่ ? ทำแล้วจะเป็นอย่างนั้นหรือไม่ ? ทำแล้วจะเป็นอย่างนี้หรือไม่ ? นั่นคือบุคคลที่ยังมีวิจิกิจฉาอยู่เต็มหัวอก

ถ้านิวรณ์ข้อใดข้อหนึ่งเหล่านี้มีอยู่ในจิตในใจของเรา ก็แปลว่า กำลังใจของเราด้อยคุณภาพมาก ความชั่วกำลังมีอำนาจมากกว่าความดีเสียแล้ว

ให้เร่งรีบดึงกำลังความรู้สึกทั้งหมด มาอยู่ที่ลมหายใจเข้าออกเฉพาะหน้า เพื่อสร้างความมั่นคงให้เกิดแก่จิต พอสมาธิจิตทรงตัวมั่นคง ก็จะทำการขับไล่นิวรณ์ ๕ ให้พ้นไปจากจิตจากใจของเราได้