[เถรี]

ถ้ามาถึงในระดับนี้ กำลังใจของท่านก็จะสะอาดกว่าปกติ เนื่องเพราะว่าจะมีแต่สิ่งที่ดี ๆ ที่เรารับเข้ามาสู่ใจ สิ่งที่ไม่ดีไม่งามนั้น เราก็ไม่คิดถึง ในเมื่อเราไม่ไปยุ่ง ไม่ไปเกี่ยว ก็เปรียบเสมือนกับเชื้อเพลิง ต่อให้กองใหญ่แค่ไหนก็ตาม ถ้าเราไม่เอาไฟเข้าไปจุด ก็ไม่สามารถที่จะเผาผลาญเราให้เดือดร้อนขึ้นมาได้

จึงเป็นสิ่งที่ผู้ปฏิบัติธรรมบางท่านกล่าวเอาไว้ว่า คนที่ปฏิบัติไปถึงระดับแล้ว ไม่ใช่ว่าตัดกิเลส หากแต่ว่าเขาเหล่านั้นไม่ไปยุ่งกับสาเหตุของการเกิดกิเลส กิเลสจึงเกิดไม่ได้ ทำให้เหมือนกับโดนตัดออกไปจากใจเอง

เรื่องทั้งหลายเหล่านี้ เราไม่ต้องเสียเวลาไปถกเถียงกันว่า ใครพูดถูก ใครพูดผิด ใครมีความเห็นว่าอย่างไร แต่ว่าสิ่งที่เราต้องสนใจก็คือ ซักซ้อมอยู่เสมอ ๆ จนสภาพจิตมีความคล่องแคล่ว ชำนาญ รู้เท่าทันสิ่งที่เข้ามาทาง ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ ว่าสิ่งใดจะทำให้กรรมฐานของเราเจริญ สิ่งใดที่จะทำให้สภาพจิตของเรามืดมัวลงไป แล้วเราก็เลือกเฉพาะสิ่งที่ทำให้สภาพจิตของเราดีขึ้น เจริญขึ้น มีความก้าวหน้ามากขึ้น

เราก็จะสามารถขัดเกลาสภาพจิตของตนเอง ให้บางเบาจากกิเลสได้มากขึ้นไปเรื่อย ๆ ตามลำดับ จนกระทั่งในที่สุด เมื่อกิเลสใหม่ไม่สามารถที่จะเกิดได้ กิเลสเก่าโดนขัดเกลาไปเรื่อย ๆ ก็บางเบา หมดสภาพลงไป จนสภาพจิตของเราผ่องใสถึงที่สุด ก็สามารถที่จะก้าวล่วงจากกองทุกข์ เข้าสู่พระนิพพานได้

แต่ว่าเมื่อมาถึงตอนที่ลาจากกัน แม้ว่าจะมีการกราบขอขมาพระรัตนตรัย เผื่อว่าในการถามปัญหาต่าง ๆ มีการก้าวล่วงด้วยสิ่งหนึ่งประการใด จะได้ไม่มีโทษแก่ตนเองก็ตาม แต่ว่าสิ่งที่ญาติโยมปรารภก็คือ "เมื่อหลวงพ่อจะกลับก็รู้สึกว่าใจหาย" ถ้าลักษณะนี้ แปลว่ากำลังใจยังไม่เพียงพอที่จะรักษาตนเอง เรายังเป็นไม้เลื้อยที่ต้องอาศัยเกาะไม้ใหญ่อยู่ตลอดเวลา