[เถรี]

ขั้นตอนเหล่านี้ ถ้าหากเราพิจารณาดูจากสภาพจิตของตน จะเห็นว่าช้ามาก ค่อย ๆ เป็นไปทีละลำดับ แต่ถ้าหากว่าบุคคลอื่นมองเห็นเรา ก็จะเห็นว่าเราลืมตาตื่น พลิกตัว ลุกนั่ง แล้วเดินไปเลย เหตุที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะว่า สภาพจิตที่ได้รับการฝึกฝนดีแล้ว มีความแหลมคมและว่องไวมาก ไม่เช่นนั้นแล้วก็จะไม่ทันกับกิเลส ที่เข้ามากินใจของเราอย่างรวดเร็ว จนกระทั่งเราไม่สามารถที่จะระมัดระวังได้ทัน

ช่วงนี้ถ้าหากว่าใครที่เคยมีอุบัติเหตุรุนแรง อาจจะพบเห็นว่าสภาพสิ่งรอบข้างเหมือนกับช้าไปหมด จนกระทั่งเราสามารถที่จะแก้ไขเหตุการณ์จากร้ายให้เป็นดี หรือว่าจากหนักได้เป็นเบาได้ทันท่วงที เหตุที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะว่าสภาพจิตของเราโดนเร่งด้วยอุบัติเหตุ จนเข้าสู่ความเร็วสูงสุดของตน จึงเห็นทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นด้วยความเร็วปกติ เป็นความเชื่องช้าเสียจนเหมือนอย่างกับในภาพยนตร์ที่มีการถ่ายภาพแบบสโลว์โมชั่น ทำให้เราสามารถที่จะมองหาหนทางแก้ไขปัญหาตรงหน้าได้ทันการ
เรื่องของสภาพจิตของเราที่เสวยอารมณ์ ปล่อยให้ รัก โลภ โกรธ หลง เข้ามากินใจก็เช่นกัน มีความเร็วมากจนกระทั่งเราระวังไม่ทัน แต่ถ้าสภาพจิตของเราเข้ามาถึงตรงจุดนี้ จะมีความเร็วที่พอฟัดพอเหวี่ยงกัน หรือว่ามีความเร็วกว่า ทำให้เราสามารถป้องกันเอาไว้ได้ทันท่วงที

แต่ว่าในขณะเดียวกัน ถ้าหากว่าท่านทั้งหลายซักซ้อมจนมีความคล่องตัวแล้ว สติ สมาธิ ปัญญา มีความรู้รอบ ก็จะทำให้ท่านทั้งหลายก้าวขึ้นไปอีกระดับหนึ่งก็คือ ทันทีที่ตาเห็นรูป หูได้ยินเสียง จมูกได้กลิ่น ลิ้นได้รส กายสัมผัส ใจก็จะไม่นำมาครุ่นคิด หากแต่ปัญญาจะแยกแยะอย่างฉับพลันทันที ว่าถ้าคิดแบบนี้จะเป็นคุณแก่เรา ถ้าคิดแบบนี้จะเป็นโทษแก่เรา

คำว่า "เป็นคุณ" ก็คือทำให้สภาพจิตของเราสะอาด ผ่องใส ปราศจากกิเลสยิ่ง ๆ ขึ้นไป คำว่า "เป็นโทษ" ก็คือ ทำให้ รัก โลภ โกรธ หลง ในใจของเรานั้น เจริญงอกงามขึ้นมา ถ้ามาถึงในระดับนี้ สภาพจิตก็จะตัดด้านการที่คิดแล้วเป็นโทษแก่ตนเอง มาคิดเฉพาะในด้านที่เป็นคุณแก่ตนเองเท่านั้น