[เถรี]

ส่วนผู้ที่เป็นเนยยะนั้น คือบุคคลที่ต้องจ้ำจี้จ้ำไช ปากเปียกปากแฉะอยู่บ่อย ๆ ต้องมีสิ่งล่อใจต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นสะเก็ด เป็นเปลือก เป็นกระพี้ เป็นกิ่งก้าน ใบ รากแก้ว รากฝอย ต่าง ๆ ทุกประการ จึงจะสามารถต้อนคนทั้งหลายเหล่านี้ให้เข้าสู่พระพุทธศาสนาได้

นี่จึงเป็นความจริงประการหนึ่ง ไม่ต้องไปกล่าวถึงบรรดาท่านที่เป็นปทปรมะ เพราะว่าบุคคลที่ต้องการแก่นธรรมอย่างแท้จริงอย่างเดียวนั้น อาจจะเป็นปทปรมะ คือผู้มากด้วยบทบาทก็ได้ เกี่ยงว่าสิ่งโน้นก็ไม่ดีสำหรับตน สิ่งนี้ก็ไม่เหมาะสำหรับตน

พอเอาแก่นธรรมที่แท้จริงไปให้ ก็กลายเป็นว่ายากเกินไปสำหรับตนอีก จึงกล่าวได้เต็มปากเต็มคำว่า คนทั้งหลายเหล่านี้ส่วนมากจะเป็นปทปรมะ คือผู้ที่ทำตัวเป็นน้ำล้นแก้ว แม้แต่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็มิอาจที่จะสั่งสอนได้ นี่เป็นประการที่หนึ่ง

ประการที่สองคือ หลักธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น ถ้าจะมุ่งเอาแก่นธรรมอย่างแท้จริง ก็ยังมีเป็นลำดับ ๆ ไป ก็คือเริ่มจากศีลก่อน เมื่อท่านทั้งหลายระมัดระวัง ตั้งสติ ไม่ให้สิกขาบทที่ตนยึดถือตามสภาพ ไม่ว่าจะเป็นศีล ๕ ศีล ๘ ศีล ๑๐ หรือว่าศีล ๒๒๗ ก็ดี ระวังไว้ไม่ให้บกพร่อง ความที่มีสติระมัดระวัง ก็จะทำให้กำลังใจของท่านได้ก้าวเลื่อนเข้าไปสู่ลำดับที่สูงขึ้น ก็คือระดับของสมาธิ

เมื่อท่านทั้งหลายมีศีล มีสมาธิทรงตัวแล้ว ก็ย่อมที่จะเห็นหนทางว่าทำอย่างไร เราถึงจะก้าวล่วงพ้นจากกองทุกข์ ซึ่งต้องก้าวล่วงตามลำดับ ๆ ไป

โดยเฉพาะการเป็นผู้ที่มีปัญญานั้น คือบุคคลผู้ไม่ประมาทด้วยประการทั้งปวง มีสิ่งหนึ่งประการใดที่สามารถยึดโยงให้ตนเองนั้นอยู่ใกล้ชิดติดกับพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ได้ เขาทั้งหลายเหล่านั้นก็จะยึดจะเกาะไว้ก่อนด้วยความไม่ประมาท

ดังนั้น...ไม่ว่าจะเป็นวัตถุมงคล เป็นน้ำมนต์ เป็นน้ำหมาก หรือว่าเป็นพิธีกรรมใด ๆ ก็ตาม เขาทั้งหลายเหล่านั้นก็จะยึดถือว่าก่อน เพราะว่าการที่จะเข้าถึงวิมุตตินั้น เราจำเป็นต้องยึดสมมติก่อน ถ้าไม่ยึดสมมติ ท่านก็ไม่มีอะไรให้ปล่อย แล้วจะเข้าถึงวิมุตติได้อย่างไร ?