[เถรี]

การที่ท่านทั้งหลายจะประพฤติปฏิบัติธรรมนั้น ในส่วนแรกเลยท่านทั้งหลายจะต้องยึดในส่วนของสมถกรรมฐานเป็นที่ตั้งก่อน ถ้าหากว่าเป็นการภาวนา ก็คือการดูลมหายใจเข้าออก หรือว่าการดูพองยุบในเบื้องต้น เมื่อเรายึดเอาสมถกรรมฐานนี้เป็นที่ตั้ง จิตใจก็จะค่อย ๆ สงบระงับ จนกระทั่งแนบแน่นเป็นอัปปนาสมาธิ ก็จะทำให้ รัก โลภ โกรธ หลง โดนระงับลงชั่วคราว

สิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้น เมื่อ รัก โลภ โกรธ หลง โดนระงับลงชั่วคราว ภาษาบาลีเรียกว่า ปีติ คำว่าปีติ ในความรู้สึกของเรา ก็คือการที่เรายินดีกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างมาก ในบาลีกล่าวถึงปีติไว้ ๕ อย่างด้วยกันก็คือ

๑) ขณิกาปีติ มีอาการขนลุกเกรียว ๆ เป็นระยะ

๒) ขุททกาปีติ มีอาการน้ำตาไหล บางคนก็ร้องไห้เสียงดังเลยก็มี

๓) โอกกันติกาปีติ มีร่างกายโยกโคลงไปมา บางท่านก็เต้นตึงตังโครมครามไปเลย

๔) อุพเพ็งคาปีติ บางทีก็ลอยขึ้นทั้งตัว ลอยไปไกล ๆ ก็มี

๕) ผรณาปีติ รู้สึกซาบซ่านตัวพองตัวใหญ่ บางทีรู้สึกว่าตัวแตกระเบิดเป็นจุณไปเลยก็มี บางท่านก็รู้สึกว่าตัวรั่วเป็นรู มีสิ่งหนึ่งประการใดไหลซู่ซ่าออกจากร่างกายของเรามา

อาการทั้งหลายเหล่านี้ถ้าเกิดขึ้น ให้ท่านทั้งหลายทราบว่า เป็นเบื้องต้นของการที่เราจะละจากอุปจารสมาธิ เริ่มเข้าสู่อัปปนาสมาธิระดับแรก ก็คือเข้าสู่ในสิ่งที่บาลีเรียกว่า ปฐมฌาน