เรื่องที่คุณเด็กเมื่อวานซืนเล่ามาเป็นวีรกรรมของท่านครั้งเมื่อรบกับเจ้าอนุวงศ์ และยังมีอีกหลายศึกในเวลาต่อมา เช่น เขมรอยู่ใต้การปกครองของญวน ท่านก็เอากลับคืนมาได้ จนเขมรสร้างอนุสาวรีย์ให้ โดยท่านเป็นแม่ทัพรบกับญวนหลายครั้ง และรัชกาลที่ ๓ โปรดให้อภิเษกนักองค์ด้วง (เคยหนีมาอยู่ใต้ร่มพระบารมี ฯ) เป็นสมเด็จพระหริรักษ์รามามหาอิศราธิบดี พระเจ้ากรุงกัมพูชา ท่านเจ้าพระยาตรากตรำทำงานนี้อยู่นานถึง ๑๕ ปี
ท่านได้กรำศึกที่สำคัญหลายครั้งและดำเนินกลยุทธ์แปลก ๆ ที่ไม่มีใครเหมือน เช่นท่านใช้ปืนใหญ่ไม่เหมือนใคร ท่านเอาลูกปืนใหญ่ ปืนใหญ่ และดินปืนที่ยึดได้ ใส่ไว้ในหลุมในค่าย ฯ เอารังแตน รังต่อใส่ลงไป เอาหญ้าคลุมไว้ แล้วถอยทัพทิ้งให้ค่ายร้าง พวกญวนเข้ามาค้นในค่ายถูกแตนถูกต่อต่อยเอา จึงจุดไฟเผาลงไปในหลุม ความร้อนทำให้ดินปืนระเบิด กระสุน เหล็กและปืนใหญ่ เหล็กแตกเป็นสะเก็ดระเบิด ทำอันตรายแก่ทหารญวน แล้วทหารไทยที่ซุ่มอยู่ภายนอกก็ยกมาโจมตี เป็นต้น
|