[เถรี]

ดังนั้น..ในส่วนของการกำหนดสติ คือ อานาปานุสติ คือ ลมหายใจเข้าออก จึงเป็นพื้นฐานใหญ่ เป็นแม่บทใหญ่ของการปฏิบัติกรรมฐานทั้งปวง ไม่ว่าจะเป็นกรรมฐานกองใดก็ตาม ถ้าปราศจากสติซึ่งเกิดจากสมาธิที่ตั้งมั่นแล้ว กรรมฐานกองนั้นก็ไม่สามารถที่จะทรงตัวอยู่ได้ มีแต่จะเสื่อมสลายไปในระยะเวลาอันรวดเร็ว

พวกเราทั้งหลายจึงควรที่จะรักษาลมหายใจเข้าออก เป็นอานาปานุสติ กำหนดภาพพระ ไม่ว่าจะเป็นพระพุทธรูปองค์ใดองค์หนึ่ง ที่เรารักเราชอบมากที่สุด หรือว่าเป็นวัตถุมงคลรูปพระก็ตาม ให้กำหนดภาพพระเอาไว้ให้ชัดเจน ให้มั่นคงอยู่ทุกวัน

หลังจากนั้นก็ชำระศีลของตนเองให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ ถ้าศีลเคยขาดก็ให้ตั้งใจว่า ตั้งแต่วินาทีนี้เป็นต้นไป เราจะเป็นผู้มีศีลบริสุทธิ์บริบูรณ์ แล้วตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติธรรมของเราไป ถ้าสมาธิทรงตัวจนไม่มีลมหายใจ ก็ให้กำหนดรู้ว่า สมาธิของเราทรงตัวจนกระทั่งไม่มีลมหายใจแล้ว เป็นต้น

เมื่อสมาธิทรงตัวเต็มที่แล้ว ถ้าไม่นำไปใช้งานอื่น ก็มักจะถอยออกมาแล้วฟุ้งซ่าน เราจึงต้องคลายอารมณ์สมาธิออกมา แล้วก็มาฝึกฝนปฏิบัติในการใช้วิปัสสนาญาณ คิดพิจารณาให้เห็นว่า สภาพร่างกายของเราก็ดี ของคนอื่นก็ดี ของสัตว์อื่นก็ดี ของวัตถุธาตุทั้งหลายก็ดี มีความไม่เที่ยงเป็นปกติ เกิดขึ้นในเบื้องต้น เปลี่ยนแปลงแปรปรวนไปในท่ามกลาง สลายตัวไปในที่สุด

มีความทุกข์เป็นปกติ ไม่ว่าจะเป็นทุกข์ของการเกิด ทุกข์ของการแก่ ทุกข์ของการเจ็บ ทุกข์ของการตาย ทุกข์ของการพลัดพรากจากของรักของชอบใจ ทุกข์ของการปรารถนาไม่สมหวัง ทุกข์ของการกระทบกระทั่งอารมณ์ที่ไม่ชอบใจ เป็นต้น และท้ายสุดร่างกายนี้ก็ไม่มีอะไรเป็นเรา เป็นของเรา เพราะว่าประกอบขึ้นมาจากธาตุ ๔ คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม ให้เราได้อาศัยอยู่ชั่วคราวเท่านั้น ถึงเวลาก็พัง กลับคืนเป็นสมบัติของโลกไปตามเดิม ขึ้นชื่อว่าการเกิดมาในโลก ที่เต็มไปด้วยความทุกข์ยากเร่าร้อนเช่นนี้ เราไม่ต้องการอีกแล้ว การเกิดมามีสภาพร่างกาย ที่เต็มไปด้วยความทุกข์ยากเช่นนี้ เราไม่ต้องการอีกแล้ว เราต้องการอย่างเดียวคือพระนิพพาน

เมื่อกำหนดกำลังใจน้อมมาถึงตรงจุดนี้แล้ว ก็ให้รักษาภาพพระหรือลมหายใจเข้าออกของเราไว้ ถ้าไม่มีลมหายใจเข้าออกแล้ว ก็ให้นึกถึงภาพพระที่เรารัก เราเคารพ องค์ใดองค์หนึ่ง ตั้งใจว่านั่นเป็นองค์แทนองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบนพระนิพพาน เราเห็นพระองค์ท่านคือเราอยู่ใกล้กับพระองค์ท่าน เราอยู่ใกล้กับพระองค์ท่านคือเราอยู่บนพระนิพพาน ให้ทุกคนรักษากำลังใจเอาไว้เช่นนี้ จนกว่าจะได้รับสัญญาณบอกว่าหมดเวลา


พระครูวิลาศกาญจนธรรม
เทศน์ช่วงทำกรรมฐาน ณ บ้านวิริยบารมี
วันอาทิตย์ที่ ๘ มีนาคม ๒๕๕๘
(ถอดจากเสียงเป็นอักษรโดยรัตนาวุธ)