โพชฌังคปริตร
 

หลวงพ่อสมเด็จพระพุฒาจารย์ วัดสระเกศ มีบัญชาให้พระทุกวัดสวดโพชฌังคปริตร ถวายในหลวงหลังทำวัตรเช้า-เย็น ทุกวัน ทำวัตรเช้า ๓ จบ ทำวัตรเย็น ๓ จบ

ถาม : แล้วสาเหตุใดต้องเป็นโพชฌังคปริตร
ตอบ : โพชฌังคปริตรมีประวัติว่า เวลาพระท่านป่วยจะสวดบทนี้ แต่ว่าเวลาฟังแล้วพิจารณาธรรมตามไปด้วยแล้วจะหายจากโรคภัย ไม่ใช่สวดเฉย ๆ แล้วหาย ก็จะมีตัวอย่างก็คือ พระพุทธเจ้า พระมหากัสสปะ พระโมคคัลลานะ พระคิริมานนท์ สวดแล้วหายจากอาการป่วย

ถ้าหากว่าไปดูที่บทสวดจะเรียกสามภาณ สามภาณหมายถึงสามท่านหลังซึ่งเป็นที่กล่าวถึง ทุกท่านล้วนหายป่วยด้วยโพชฌังคปริตร

ถาม : ก็คือเป็นลักษณะที่ว่าการสวดให้ผู้ป่วยฟัง ผู้ป่วยฟังแล้วพิจาณาตามก็หายจากอาการป่วย
ตอบ : ถูกต้อง ไม่ใช่ฟังเฉย ๆ แล้วหาย แต่ว่าของพวกเรานี่เป็นการรวมพลังใจส่งไปถึงในหลวง สวดถวายในหลวง ส่วนพรหมเทวดาท่านจะทำอย่างไรก็แล้วแต่ท่าน พวกเราได้สวดถวายแล้ว

ถาม : หลวงพ่อคะ แล้วทำไมพิจารณาโพชฌงค์แล้วถึงหายคะ ?
ตอบ : บุคคลที่ส่งใจเข้าไปในธรรม เท่ากับว่าเข้าไปสู่แก่นแท้ของสัจธรรม โรคภัยไข้เจ็บที่เป็นแค่สมมติก็เลยตามไปไม่ได้ นี่อธิบายอย่างไม่เป็นวิทยาศาสตร์ อธิบายอย่างเป็นธรรมะจริง ๆ

ถาม : โพชฌงค์คือองค์เป็นเครื่องตรัสรู้ใช่ไหมครับ ?
ตอบ : ถูกต้อง

ถาม : อาจารย์ครับ กรณีโพชฌงค์นี่ ถ้าเราตั้งใจสวดอธิษฐานให้กับตัวเอง เมื่อคราวเราอาพาธนี่จะมีผลเสมอกันไหมครับ ?
ตอบ : ถ้าเราสามารถพิจารณาตามไปได้ก็มีผลเหมือนกัน คนอื่นไม่สวด...เราก็สวดเสียเอง

ถาม : ก็คือแม้จะสวดเป็นบาลี เราจะพิจารณาเป็นข้ออรรถข้อธรรมให้เกิดปัญญาก็ได้ใช่ไหมครับ ?
ตอบ : เราก็ไล่พิจารณาตามไป สติมีความสำคัญอย่างไรที่จะทำให้เราบรรลุมรรคผลได้หนอ ต้องประกอบไปด้วยสิ่งใดบ้าง ก็มาเรื่องธัมมวิจยะ การแยกแยะในธรรม ทำให้เราบรรลุมรรคผลได้ในลักษณะใดบ้างหนอ พิจารณาไป เพลินตรงนี้เลยลืมป่วย

ถาม : เหมือนเราพิจารณามีกำลังใจ จิตใจชุ่มชื่นเบิกบาน ร่างกายก็แข็งแรงขึ้นมาเลย ?
ตอบ : แต่ถ้าอธิบายเต็ม ๆ ก็อย่างที่ว่า เข้าถึงวิมุตติแล้วสมมติก็ไม่สามารถที่จะอยู่ได้

ถาม : อย่างนี้ก็แสดงว่าไม่ว่าคาถาใดถ้ารู้คำแปล รู้ความหมาย ก็สามารถนำมาพิจารณาเพื่อการปล่อยวางในร่างกายได้
ตอบ : สิ่งที่พระพุทธเจ้าท่านสอนเป็นธรรมะทั้งนั้น ถึงเวลาพระท่านก็ให้พรว่า อภิวาทนสีลิสสะ นิจจัง วุฑฒาปจายิโน จัตตาโร ธัมมา วัฑฒันติ อายุ วัณโณ สุขัง พะลัง ฯ พวกเราก็ สาธุ ไม่รู้เรื่องเลย ไม่รู้ความหมายกันเลย

พระท่านสอนให้เราปฏิบัติว่า
อะภิวาทะนะสีลิสสะ นิจจัง บุคคลผู้มีปกติอ่อนน้อมกราบไหว้ต่อผู้ทรงศีลนั้น
วุฑฒาปะจายิโน จัตตาโร ธัมมา วัฑฒันติ ย่อมเป็นผู้ที่เจริญด้วยธรรมทั้ง ๔ ประการ
คือ อายุ วัณโณ สุขัง พะลัง ฯ

ถาม : เป็นคำสอนด้วย ?
ตอบ : ทุกอย่างเป็นคำสอน แปลออกหรือเปล่าเท่านั้นเอง เราแปลไม่ออก แค่รับสาธุ..ก็ยังดีที่เอา

ถาม : แล้วเหตุใดที่บางครั้งหลวงพ่อบอกว่า อย่างบทสวดมนต์บางอย่างเราควรรู้คำแปล แล้วบทสวดมนต์บางอย่างไม่จำเป็นต้องรู้ก็ได้ ?
ตอบ : ขึ้นอยู่กับกำลังใจของเราว่าต้องการอย่างไร ถ้าสวดจะเอาสมาธิอย่างเดียวก็ไม่ต้องแปล แต่ถ้าหากสวดอยากจะรู้ความหมาย อยากจะเข้าใจว่าพระพุทธเจ้าสอนอะไรก็แปลเสีย

ถาม : เหมือนกับว่าบางคาถาท่านระบุมาเพื่อให้แค่มีความเชื่อ ความมั่นใจแค่นั้นพอ..ใช่ไหมครับ ?
ตอบ : พิสูจน์ว่ามีวิจิกิจฉาคือความลังเลสงสัยในตัวครูบาอาจารย์หรือเปล่า ถ้าไม่ลังเล ให้มาก็ลุยเลย อย่างที่เมื่อวานเขาถามว่าอาตมาทำไมไม่ถามพระ ก็ผมไม่สงสัยนี่นา ในเมื่อไม่สงสัยแล้วจะถามทำไม ? ท่านสั่งมาก็ทำไปสิ


พระครูธรรมธรเล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ถาม-ตอบ ก่อนทำกรรมฐาน ณ บ้านอนุสาวรีย์
วันอาทิตย์ที่ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๕๒