เก็บตกจากบ้านวิริยบารมี ต้นเดือนกรกฎาคม ๒๕๕๘
 

ถาม : เมื่อดิฉันนั่งภาวนาดูลมหายใจ ดิฉันจะมีวิธีการเฉพาะตัว คือ มองคลื่นม่วงพื้นหลังสีดำในตาควบคู่ไปด้วย เมื่อนั่งไปเรื่อย ๆ คลื่นม่วงจะหายไป พื้นหลังจะกลายเป็นสีเทาและสีขาวตามลำดับ เมื่อจิตรวมดีแล้ว จะเริ่มมีอาการหน่วงที่ศีรษะ ตัวเบา รู้สึกเหมือนโดนผลักจิตให้หลุดออกจากร่างกายเสมอ แต่ว่าออกไปไม่ได้ เหมือนกับติดประตู เมื่อถอนสมาธิออกมารู้สึกเหนื่อยมาก อาการที่ดิฉันพบเจอคืออะไร ? ดิฉันควรทำอย่างไรต่อไปคะ ?
ตอบ : เป็นลักษณะของสภาพจิตที่จะออกไปแบบมโนมยิทธิเต็มกำลัง ให้ตั้งใจภาวนาแบบนั้นไปเรื่อย ๆ ถ้ากำลังพอจะออกไปได้เอง

อาการออกแบบมโนมยิทธิเต็มกำลังมีลักษณะอยู่อย่างหนึ่ง ก็คือ สภาพจิตจะควบแน่นเข้า หัวใจจะเต้นเร็วกว่าปกติ อัตราน่าจะเกิน ๑๒๐ ครั้งต่อนาที มีแต่เกินไม่มีขาด หลังจากนั้นถ้ากำลังพอ ก็จะโดนเหวี่ยงหลุดออกไปเลย แต่ถ้ากำลังไม่พอ หลุดออกมาก็เหนื่อยแฮ่ก ๆ แบบที่ว่ามา พยายามซักซ้อมต่อไป โดยเฉพาะให้พิจารณาตัดร่างกายบ่อย ๆ เดี๋ยวกำลังพอก็จะไปได้เอง

ถาม : ช่วงหลัง ๆ มาเวลาทำสมาธิทีไร มักจะมีอาการตึง ๆ ระหว่างคิ้ว บางทีก็อยู่แถว ๆ สันจมูก บางทีก็ตึงทั้งใบหน้าและบริเวณปาก แรก ๆ จะเป็นเฉพาะเวลาทำสมาธิ หลัง ๆ มาไม่ว่าจะเดินไปไหน เวลานึกถึงลมหายใจก็จะมีอาการอย่างนี้เสมอ อยากทราบว่าอาการอย่างนี้คืออะไรครับ ? เป็นฌานหรือเปล่า ? และถ้าสวดคาถาเงินล้านระหว่างที่อาการอย่างนี้ปรากฏ จะมีผลมากน้อยเพียงไรครับ ?
ตอบ : เอาคำถามแรกก่อน เป็นอาการของสมาธิที่เริ่มทรงตัวตั้งมั่นแล้ว ส่วนจะเป็นฌานหรือไม่เป็นฌาน ไปเปิดหนังสือกรรมฐาน ๔๐ ของหลวงพ่อวัดท่าซุง ดูบทที่ ๗ หน้า ๔๐ พอดี อ่านดู..ถ้าหากว่าตรงกับฌานระดับไหนก็ระดับนั้นแหละ ส่วนถ้าภาวนาคาถาเงินล้านในขณะที่ทรงอารมณ์แบบนี้ ก็ต้องบอกว่ามีผลมากกว่าปกติ เพราะสมาธิเริ่มทรงตัวแล้ว

ถาม : แม่พระธรณีเป็นตำแหน่งหรือไม่ครับ ? ท่านเป็นเทวดาหรืออริยบุคคลครับ ?
ตอบ : แม่ธรณีเป็นตำแหน่งที่มนุษย์ตั้งขึ้น แล้วเทวดาก็ต้องจัดสรรบุคคลกับที่บารมีใกล้เคียงกับที่เขาสมมติไว้มารับหน้าที่นั้น ๆ ตำแหน่งนี้ส่วนใหญ่แล้วจะเป็นนางฟ้าชั้นจาตุมหาราช โหดสุด ๆ..! ไม่ใช่พระอริยเจ้าที่เป็นบุคคลทั่วไป ภาระหน้าที่ของท่านคือเป็นที่รองรับของมนุษย์และสัตว์ตลอดจนวัตถุธาตุทั้งมวล ต้องบอกว่าอารมณ์ใจของท่านคล้ายคลึงกับพรหมเลย ดังนั้น..อาตมาไม่กล้าที่จะพยากรณ์ว่าท่านเป็นอะไร รู้ว่าท่านเป็นแค่นี้ก็แล้วกัน

ถาม : หากต้องการบูชาระลึกถึงท่านควรวางกำลังใจอย่างไร ?
ตอบ : ก็นึกถึงท่านเป็นปกติในฐานะเทวดา ว่าทรงคุณความดีอะไรบ้าง หรือจะเรียก “แม่จ๋าช่วยด้วย” ก็ว่าไป

ถาม : เวลาผมขับรถไปตามเส้นทางต่าง ๆ ผมมักจะเห็นด้วยหางตาว่า มีบางอย่างยืนอยู่หน้าบ้านคนข้างทาง บางบ้านก็รู้สึกว่าท่านที่ผมเห็นยิ้มแย้ม มายืนทักทาย บางท่านยืนหน้าบ้านแบบไม่สนใจผม และรู้สึกว่ารันทด มีความทุกข์ เห็นด้วยหางตาเสี้ยวเวลานิดเดียว แต่เหมือนกับรู้หมดว่าลักษณะแบบไหน แต่งกายลักษณะอย่างไร และอีกแบบหนึ่งที่ผมมักจะเห็นข้างถนน แต่อยู่ใกล้ ๆ เสาบ้าง กองขยะบ้าง ไม่ค่อยเห็นอยู่ที่โล่ง ๆ ที่จะกราบเรียนสอบถามทั้งหมดคือว่า อุปาทานกินไหมครับ ? กลัวว่าไปเห็นเสาบ้าง กองขยะบ้าง แล้วจิตปรุงไปเอง แต่ถ้าจริง ทำไมเขาชอบไปอยู่แถวเสา หรือกองขยะ แม้กระทั่งตู้โทรศัพท์ ?

ตอบ : ต้องบอกว่าใกล้บ้าแล้ว..! เป็นลักษณะที่สภาพจิตอยู่ช่วงอุปจารสมาธิพอดี จะสามารถเห็นสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ได้ แต่ถ้าเราตั้งใจมองเมื่อไร สมาธิจะเกินช่วงนั้น ภาพนั้นก็จะหายไป สิ่งทั้งหลายเหล่านี้เขาไม่ได้ชอบอยู่ตรงนั้น แต่เขาไม่สามารถจะไปอยู่ที่อื่นได้ เหมือนอย่างกับว่าเขามีขอบมีเขตของเขาอยู่ บางคนก็เรียกว่าผีบ้านผีเรือน บางคนก็เรียกว่าสัมภเวสี

บางท่านก็ตายก่อนหมดอายุขัย บางท่านถึงหมดอายุขัยแล้วตาย แต่ว่าความดีที่ตัวเองทำมามีน้อยมาก ก็ต้องทนทุกข์ทรมานอยู่ในสภาพอย่างนั้น ถ้าญาติตัวเองไม่รู้จักทำบุญไปให้ก็รันทดหน่อย ถ้าญาติตัวเองรู้จักทำบุญไปให้ก็หน้าบานเป็นจานเชิง ไปเที่ยวทักคนโน้นคนนี้

ถาม : กระผมอยากเรียนถามถึงข้อสงสัย ที่ได้อ่านเทศนาธรรมของหลวงพ่อสดมาครับ ท่านพูดถึงการติดสุขในขั้นต่าง ๆ ไล่ไปตั้งแต่สุขในกาม สุขในฌาณ สุขในอรูปฌาณ จนถึงสุขในนิพพาน ท่านบอกว่าต้องไม่ติดสุขแค่นี้ หาสุขที่ละเอียดขึ้นไป กระผมจึงอยากทราบว่า สุขที่ละเอียดขึ้นไปกว่าสุขในพระนิพพานที่ท่านกล่าวถึง หมายถึงอย่างไรหรือครับ ?
ตอบ : ถ้าอยากรู้จริง ๆ ก็ทำให้ได้เหมือนหลวงพ่อสดแล้วจะรู้เอง ถ้าหากว่าไม่ทำ เรื่องของนกบนฟ้าไปบอกปลาในน้ำ บอกให้ตายปลาก็ไม่เข้าใจ

ถาม : เนื่องจากมีเจ้าอาวาสวัดป่าแห่งหนึ่งใช้ให้ลูกศิษย์ตำพระผงองค์เล็ก ๆ ที่ชำรุดแตกหัก เพื่อนำผงที่ได้ไปผสมหล่อเป็นพระผงองค์ใหม่ขึ้นมา ในกรณีนี้ เจ้าอาวาสผู้ใช้ให้ตำพระผง กับลูกศิษย์ที่ตำบดพระตามคำสั่ง ใครโทษหนักกว่ากันครับ ?
ตอบ : สมัยก่อนถ้าใครฆ่าไก่ ผู้ใหญ่เขาบอกว่า "บาปคนทำ กรรมคนกิน" อันนี้ก็ถือว่าแบ่งกันคนละครึ่งแล้วกัน ยุติธรรมดี

ถาม : อานิสงส์ที่ได้สร้างพระผงขึ้นมาใหม่นี้ จะสามารถลบล้างโทษ จากการตำพระผงที่ชำรุดได้หรือไม่ครับ ?
ตอบ : การตำพระเป็นการทำลายพระพุทธรูป เป็นโทษที่เป็นอกุศลกรรม การสร้างพระเป็นการสร้างพระพุทธรูป เป็นบุญที่เป็นกุศลกรรม ไม่สามารถที่จะกลบหักล้างกันได้ พูดง่าย ๆ ก็คือ ดีส่วนดี ชั่วส่วนชั่ว ถ้าถึงเวลากำลังด้านไหนหนักกว่าก็เสร็จด้านนั้นแหละ..!

ถาม : เราสามารถสร้างพระองค์ใหญ่ ๆ ถวายวัด เพื่อหนีกรรมจากการบดตำพระที่ชำรุดได้หรือไม่ครับ ?
ตอบ : บุญส่วนบุญ บาปส่วนบาป ทดแทนกันไม่ได้

ถาม : มีวิธีแก้ผลกรรมจากการบดตำพระผงเพื่อนำมาหล่อสร้างพระขึ้นมาใหม่ได้อย่างไรบ้างครับ ?
ตอบ : เท่าที่ทราบมายังไม่ปรากฏวิธี ยกเว้นว่าตั้งใจกราบขอขมาพระรัตนตรัยไปเรื่อย ๆ อาจจะบรรเทาได้สักหน่อยหนึ่ง

ถาม : แต่ถ้าสมมติเขาตำมา แต่เราบูชาโดยไม่ทราบ ก็ไม่เป็นโทษใช่ไหมครับ ?
ตอบ : ถ้าไม่รู้ ไม่เห็น คนบูชาไม่เป็นไร แต่ว่าเท่าที่พบมา จำนวนมากด้วยกันที่ตั้งใจอยากได้มวลสารประเภทนั้น ถือว่าโมทนาร่วมกัน ถ้าอย่างนั้นก็ตัวใครตัวมัน..!

ถาม : อยากทราบว่าถ้าเราให้พระผง, พระพุทธรูป, เหรียญพระ, รูปพระ, ตะกรุด แก่บุคคลอื่น เราจะได้อานิสงส์อย่างไรบ้างครับ ?
ตอบ : อันดับแรกก็คือทานบารมี อันดับสองได้จาคานุสติ ถ้าสิ่งที่ให้ไปเป็นรูปพระพุทธก็ได้พุทธานุสติ ถ้าเป็นรูปพระสงฆ์ก็ได้สังฆานุสติ ถือเป็นบุญใหญ่มาก

ถาม : เลี้ยงสัตว์ไว้ในห้องแต่ไม่ได้ปล่อยออกมาวิ่งเล่นข้างนอก แต่พามาเล่นบางครั้ง ถือว่าบาปไหมครับ ? เป็นการกักขังสัตว์เลี้ยงหรือเปล่าครับ ? ผมเก็บแมวจรจัดที่กระโดดมาอาศัยอยู่หลังห้องมาเลี้ยงครับ
ตอบ : ได้บุญที่เลี้ยงเขา แต่ขณะเดียวกันก็ได้บาปที่ไปจำกัดเขตเขา ถ้าไม่เคยสร้างผลบุญอื่นมาก่อนเลย จะไปเกิดเป็นเวมาณิกเปรต มีความสุขเหมือนเทวดาหรือนางฟ้าหมดทุกอย่าง แต่ออกจากวิมานไม่ได้..!

ถาม : แล้วประเภทเอากระต่ายมาเลี้ยง มีเจตนาว่าถ้าออกไปเดี๋ยวจะเกิดอันตราย สัตว์ร้ายจะกัด ด้วยเจตนาแบบนี้จะมีผลอย่างไรบ้างครับ ?
ตอบ : ไม่สามารถจะแก้ไขกรรมในการกักขังสัตว์ได้

ถาม : โดยปกติพระสามารถบิณฑบาตได้เป็นเวลาไม่เกินกี่โมง ? ในกรณีที่เลยเวลาบิณฑบาต สามารถขอบิณฑบาตสิ่งใดได้บ้าง ?
ตอบ : ถ้าในกรุงเทพฯ มีคำสั่งเจ้าคณะกรุงเทพมหานครตั้งแต่สมัยที่หลวงพ่อพระสุเมธาธิบดี วัดมหาธาตุฯ เป็นเจ้าคณะฯ ระบุไว้ชัดเลยว่า พระในกรุงเทพฯ ห้ามบิณฑบาตเกิน ๘ นาฬิกา เพราะส่วนใหญ่พวกที่บิณฑบาตแล้วอยู่สาย ๆ มักจะเป็นการหากินเสียส่วนมาก แล้วยังมีข้อห้ามพระเดินห้าง ห้ามพระปักกลดในกรุงเทพฯ ห้ามพระพักในบ้าน จะมีข้อห้ามเอาไว้ชัดเจนมาก ส่วนกรณีที่เลยเวลาบิณฑบาตแล้วก็ไม่ควรที่จะไปขออะไรเขาอีก

ถาม : การขอบิณฑบาตจากผู้ที่ไม่ใช่พ่อ แม่ พี่ น้อง หรือญาติ และไม่ใช่ผู้ที่ปวารณาตัวขอเป็นผู้อุปัฏฐาก โดยมีการโน้มน้าวหรือชักจูงให้ผู้นั้นถวายวัตถุสิ่งของที่ตนต้องการ และวัตถุสิ่งของสิ่งนั้นไม่ใช่ปัจจัย ๔ มีโทษประการใด ?
ตอบ : ถ้าเป็นหลวงพ่อวัดท่าซุงท่านปรับว่าไม่ใช่พระไปเลย..!

ถาม : การกล่าวอ้างลอย ๆ ถึงวัตถุสิ่งของว่าควรจะเป็นของตน โดยไม่มีหลักฐานมายืนยัน สามารถทำได้หรือไม่ ? หากมีโทษ จะเป็นโทษหนักหรือเบาประการใด ?
ตอบ : ถ้าเป็นของเขาจริงก็กล่าวอ้างได้ ถ้าไม่เป็นของเขาจริงก็อยู่ในลักษณะของการฉ้อโกง เจ้าของเดิมมาก็ตัวใครตัวมัน..!

ถาม : เราสามารถกล่าวฝากบุญกุศลที่อุทิศไปให้นั้น ฝากท่านพญายมราชว่า ถ้าได้พบเห็นชื่อ นามสกุล วันเดือนปีเกิดของผู้ตายนี้ ขอให้ผู้ตายอนุโมทนาบุญจะได้หรือไม่ ?
ตอบ : ก็คงต้องเป็นวันเดือนปีตาย วันเดือนปีเกิดท่านคงไม่รับรู้ด้วยหรอก ...(หัวเราะ)...

ถาม : ตกลงได้หรือไม่ครับ ?
ตอบ : ถ้าหากว่าผ่านการตัดสินของท่านก็ได้ ถ้าไม่ผ่าน ประเภทขึ้นตรงลงตรง ท่านก็ไม่รู้ว่าจะช่วยอย่างไร

ถาม : เวลาก่อนนอนของทุกวัน ตัวลูกและสามีจะสวดมนต์และนั่งสมาธิ ปัญหามีอยู่ว่าสามีนั่งสมาธิทุกครั้งก็หลับทุกครั้ง อดไม่ได้ที่ลูกเห็นแล้วต้องเตือน การที่ลูกเตือนนั้นเป็นบาปหรือไม่ ? หรือควรปล่อยให้หลับไปแบบนั้น ?
ตอบ : น่าจะบาป เพราะลูกกับสามีเขาทำความดี ตัวเองไม่ทำอะไรแถมไปว่าเขา ก็โยมใช้คำว่า “ตัวลูกกับสามี” ...(หัวเราะ)... แสดงว่าตัวเองไม่ได้ทำอะไร

ถาม : คือตัวเองก็ทำครับ แต่ตัวสามีนั่งสมาธิแล้วหลับ ?
ตอบ : การปฏิบัติธรรมอยู่ที่ระดับความสามารถของใครของมัน ถ้าเราตักเตือนเขาโดยเมตตาก็ดี แต่ถ้าตักเตือนในลักษณะที่คิดว่ากูดีกว่า หรือไม่ก็อยู่ในลักษณะที่เห็นเขาแล้วหงุดหงิด เกิดโทสะ เราจะขาดทุนมากกว่า

ถาม : ถ้าเป็นบาป จะใช้วิธีขอขมาพระรัตนตรัยได้ไหมครับ ?
ตอบ : การทำความดีไม่ใช่บาป เพียงแต่สภาพจิตที่หยาบจะตัดหลับไปเสียก่อน

ถาม : จะมีโอกาสหรือไม่ที่ท่านจะทำวัตถุมงคลที่เป็นวัวธนูไว้เฝ้าบ้าน ?
ตอบ : จะเอาวัวไว้เฝ้าบ้านซึ่งผิดประเภท ต้องทำหมาไว้เฝ้าบ้าน แล้วหมาธนูอาตมายังไม่เคยเจอ..!

วิชานี้ไม่ได้ศึกษาเอาไว้ เพราะฉะนั้น..อาตมาทำแล้วไม่เป็นวัวหรอก เป็นเทวดาหมด สมัยก่อนหลวงปู่คำแสน คุณาลงฺกาโร ท่านศึกษาวิชานี้ในลักษณะที่เข้าถึงจริง ๆ แต่เนื่องจากว่าตอนนั้นยังเล่าเรียนสารพัดวิชาการจากหลวงพ่อวัดท่าซุงอยู่ อาตมาจึงไม่มีเวลาที่จะไปกราบขอเรียน ขอศึกษาจากท่าน จนท่านมรณภาพไปก่อน วิชานี้ก็เลยไม่ได้ศึกษามา ถึงเวลาใครเอารูปวัวมาให้เสก ก็กลายเป็นขอบารมีพระท่านสงเคราะห์ ถ้าเทวดารักษาก็ไม่ใช่วัวแล้ว กลายเป็นเทวดาไปหมด

ถาม : การบนเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ถ้าประสบผลสำเร็จตามที่บนไว้ จะแก้ด้วยการบวชเนกขัมมะ ๓ วัน ขอสอบถามว่าระยะเวลาที่บวชเนกขัมมะนั้น ถ้าไม่ติดต่อกัน ๓ วันจะได้หรือไม่ ?
ตอบ : อยู่ที่เราว่าตั้งใจบนไว้อย่างไร แต่ควรจะตรงไปตรงมา ถ้าไม่ได้บอกท่านไว้ว่าจะทำไม่ติดต่อกันก็อย่าไปทำแบบนั้น

ถาม : ถ้าหากเราปฏิบัติไป แล้วเกิดอารมณ์มีคำถามมากมายล้นทะลักออกมาเหมือนเขื่อนแตก หลังจากนั้นสักระยะเราจึงรู้สึกตัวว่าโดนกิเลสเล่นงานแล้ว เราควรวางกำลังใจในการปฏิบัติต่อไป และควรใช้หลักธรรมข้อใดเป็นหลักยึด เพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์เช่นเดิมอีกครับ ?
ตอบ : อันดับแรก...พยายามหักห้ามกำลังใจตัวเอง นักปฏิบัติจะมีอยู่ ๒ ส่วนด้วยกัน ส่วนหนึ่งพอปฏิบัติไปแล้วจะเจอคำถามมากมายมหาศาลอย่างที่ว่า จะอยู่ในลักษณะของวิจิกิจฉาสังโยชน์

อีกส่วนหนึ่งก็คืออยากจะสอนคนอื่นเขา บางคนแทบจะไม่สามารถหักห้ามตนเองได้เลย โดยที่ลืมไปว่าถ้าเรามัวแต่สอนคนอื่นโดยที่ตัวเราเองยังไม่รู้จริง ประโยชน์ที่แท้จริงก็จะไม่มีทั้งเขาและเรา ต้องระวังตรงนี้ให้หนัก เพราะจะกลายเป็นมานะสังโยชน์

ส่วนวิธีแก้ไข ท่องคาถาไว้ว่า “กูไม่เชื่อ” ให้สังเกตดู นักปฏิบัติแถว ๆ นี้ก็มี ถ้าวันไหนเจอหน้ากันแล้วไม่พูด เขาอาจจะขาดใจตาย เสร็จตรงนี้หมด

ถาม : ก็ต้องใช้คาถาว่า “กูไม่เชื่อ” อันนี้ลงในหลักธรรมข้อไหนครับ ?
ตอบ : มีสติ ไม่ประมาท

ถาม : หลวงพ่อบอกว่า “สามัคคีมีสุข” ก็อยากทำความดีแบบสามัคคี แต่เราเป็นคนที่มีความเป็นส่วนตัวสูง ไม่ค่อยชอบพูดชอบคุย แบบนี้เราจะทำความสามัคคีได้หรือไม่คะ ? และควรแก้ไขอย่างไร ?
ตอบ : ให้ปฏิบัติในสังคหวัตถุ ๔ ไม่ชอบพูดไม่ชอบคุยก็ให้เขาเยอะ ๆ (ทาน) ถ้าชอบพูดชอบคุยก็ใช้ปิยวาจา พูดดี พูดไพเราะ แต่ว่าอัตถจริยา คือการสร้างประโยชน์เพื่อผู้อื่นนั้นเว้นไม่ได้ ส่วนสมานัตตา เห็นอกเขาอกเราเหมือนกัน เรารักดีเกลียดชั่วอย่างไร คนอื่นก็เป็นเช่นนั้น

เพราะฉะนั้น..อะไรที่เป็นของดี เราชอบ เราก็ทำสิ่งนั้นกับคนอื่น อะไรที่เป็นของไม่ดี เราไม่ชอบก็อย่าทำสิ่งนั้นกับคนอื่น ถ้าสามารถทำอย่างนี้ได้ก็แก้ตก ถ้าไม่สามารถทำอย่างนี้ได้ก็จงมีความเป็นส่วนตัวต่อไป

พระอาจารย์กล่าวว่า "ขอตักเตือนญาติโยมทั้งหลายอีกครั้งหนึ่งว่า การปฏิบัติของเรานั้นจะมีสิ่งขวางอยู่ตลอดเวลา คอยขวางไม่ให้เราเข้าถึงความดีอย่างแท้จริง การที่เราอยากพูด อยากคุย อยากบอก อยากสอนคนอื่น ก็เป็นลีลาหนึ่งที่มารใช้ขวางความดีของเรา เพราะว่าพระพุทธเจ้าท่านตรัสเอาไว้ชัดแล้วว่า อย่ากล่าววาจาอันเป็นเหตุให้ต้องเถียงกัน วาจาอันเป็นเหตุให้เถียงกันทำให้ต้องพูดมาก บุคคลผู้พูดมากจิตใจย่อมฟุ้งซ่าน บุคคลที่ฟุ้งซ่านย่อมห่างจากสมาธิ

ฉะนั้น..ถ้าเห็นใครพูดคนเดียวก็หลีกไปห่าง ๆ คือเขาไม่ได้พูดมาก เขาพูดคนเดียว ปล่อยเขาพูดต่อไป เราก็ไปภาวนาของเรา ระดับของการปฏิบัติ ถ้ามาถึงช่วงนี้แล้วจะเป็นทุกคน คือถ้าไม่ใช่สงสัยไปทุกเรื่องก็จะเป็นอยากจะสอนเขาทุกเรื่อง

หรือว่ามีความเป็นส่วนตัวสูงจนหาเพื่อนไม่ได้ อาตมาสมัยก่อนก็เป็นอย่างนั้น ตั้งแต่เริ่มปฏิบัติธรรมอย่างจริงจังประมาณอายุ ๑๖ ปี เริ่มต้นทุ่มเทให้กับการปฏิบัติจนถึงอายุ ๒๕ ระยะเวลา ๙ ปีเต็ม ๆ ไม่พูดกับใครเลย แต่งานไม่เสียนะ เพราะว่าตั้งหน้าตั้งตาทำงาน เวลาที่เหลือก็ทุ่มเทให้กับการปฏิบัติ ไม่มีเวลาพูดคุยกับใคร

มาปลายปี ๒๕๒๖-๒๕๒๗ ช่วงนั้นก็เป็นครูฝึกมโนมยิทธิอยู่ที่บ้านสายลมได้ระยะหนึ่งแล้ว เห็นบรรดาท่านที่ไปฝึก พอสงสัยอะไรก็สอบถามบรรดาครูฝึก อาตมาเองได้ยินบางท่านตอบผิด แล้วไม่ใช่ผิดครั้งเดียว ผิดหลายครั้ง ก็เกิดความรู้สึกว่า “ดูท่าเราจะต้องยอมสูญเสียความเป็นส่วนตัวแล้ว” เพราะไม่อย่างนั้นแล้วบรรดาผู้ที่มาฝึกก็จะเสียประโยชน์ เพราะว่าครูฝึกบางท่านก็ไม่รู้จริง จึงหาโอกาสที่จะพูดคุยกับบรรดาพี่ป้าน้าอาในฐานะลูกศิษย์หลวงพ่อด้วยกันนั่นแหละ คุ้นเคยกันมาหลายปีแล้ว แต่อาตมาพูดน้อยจนนับคำได้

เวลาเห็นท่านนั่งคุยกันอยู่ก็เข้าไป “ขออนุญาตครับ ขอผมคุยด้วยได้ไหม ?” ท่านอื่นรู้สึกอย่างไรก็ไม่รู้ แต่เห็นเขาอึ้งกันไปทั้งวง มีป้าชอ(อัญชัน ศุทธรัตน์) ถอนหายใจดังเฮือก..! บอกว่า “โล่งใจไปที ป้าคิดว่าชาตินี้แกจะไม่พูดกับใครแล้ว” ตั้งแต่นั้นมาถ้าเห็นว่าใครคุยผิดก็จะอ้อม ๆ ไปใกล้ ๆ ใช้วิธีจูงให้กลับมาถูกทาง

บางทีในเรื่องของการปฏิบัติก็ไม่ใช่ว่าจะต้องไปโอ้อวดบอกคนอื่นเขาว่าเรารู้อะไร ยกเว้นว่าจำเป็นจริง ๆ ซึ่งอาจจะเป็นเพราะเก็บกดมาหลายปี มาระยะหลังนี้พออาตมาได้พูดก็เลยไม่ค่อยอยากจะหยุด..!"

พระอาจารย์กล่าวว่า "วัตถุมงคลวัดท่าขนุนนี่เป็นเรื่องอัศจรรย์ว่า คนบูชาไปจะต้องมีใครสักคนโดนตัดสิทธิ์เป็นประจำ ไม่ช้าก็เร็ว เป็นเพราะอะไร เงินก็จ่ายแล้วแต่ไม่มาเอา ถ้าตัวเองมารับไม่ได้ก็แจ้งทางด้านเจ้าหน้าที่ว่าจะให้ใครมารับแทน แล้วก็ให้คนนั้นเขาแสดงบัตรมารับไปก็ได้"

พระอาจารย์กล่าวว่า "ท่านที่อยากได้วัวธนู อาตมาขอเปลี่ยนเป็นเสือได้ไหม ? ...(หัวเราะ)... แต่คราวนี้เคล็ดการสร้างเสือของหลวงพ่อวัดท่าซุง ท่านให้สร้างปีขาล ถ้าได้ปีขาล เดือนสาม วันอังคาร ยิ่งดี ตอนนี้ก็เลยปีขาลมาเยอะแล้ว

คาดว่าวิชาการเหล่านี้ ถ้าไม่ทำเอาไว้ต่อไปก็สูญ เพราะช่วงก่อนนั้นอาตมาทุ่มเทศึกษาทุกอย่าง ไม่รังเกียจว่าจะเป็นวิชาทางโลกทางธรรม หลวงพ่อท่านก็เหมือนกับตั้งใจให้ ขณะเดียวกัน พี่ ๆ บางท่านอยู่กับหลวงพ่อมา ๑๐ ปี ๒๐ ท่านไม่เอาอะไรเลย โดยใช้คำว่าพูดว่า “เป็นแล้วเหนื่อย” อาตมาก็แปลกใจ

อย่างที่ไม่กี่วันก่อนที่ลงภาพให้ดูว่ามีผ้ายันต์แผ่นใหญ่เกือบเท่าผ้าห่ม ที่เป็นลายมือหลวงพ่อวัดท่าซุง ท่านเขียนยันต์ เขียนคาถาและประสิทธิ์ประสาทให้ มั่นใจว่าคงไม่มีใครได้รับลักษณะอย่างนั้น จนกระทั่งหลวงน้ามีชัยซึ่งพักอยู่กุฏิเดียวกันแต่คนละห้อง ท่านออกปากว่า “ท่านเล็ก ผมว่าท่านต้องโดนเขาวางยาตายสักวัน” “ทำไมครับหลวงน้า ?” “ไม่เห็นหลวงพ่อท่านสอนวิธีทำตะกรุดแก้ยาพิษยาสั่งกับใคร มีแต่สอนท่าน ท่านต้องโดนแน่เลย” หลวงน้าคิดดีมากเลย แกไม่คิดว่าเราเอาไปช่วยคนอื่นได้"

พระอาจารย์กล่าวว่า "พระกริ่งปลดหนี้ ๒ แผ่นดินเนื้อเงิน ใส่ตะกรุดมหาสะท้อนไป ๓๐ ดอก ใส่กันทีให้รวยไปเลย เพราะฉะนั้น..ถ้าใครอยากได้ตะกรุด แล้วก็อยากได้พระกริ่งด้วย จะพกพระกริ่งอย่างเดียวก็ได้ แต่ถ้าใครได้พระกริ่งแล้วรู้สึกว่าอยากได้ตะกรุดมากกว่า ในตู้ก็มี..ราคาเท่ากัน ก็คือมาตรฐาน ๖,๐๐๐ บาทเท่ากัน เอาไปออกตัวในเว็บได้อีกเยอะ..!"

พระอาจารย์กล่าวว่า "มหาเอกับคณะขอเป็นเจ้าภาพสร้างสมเด็จองค์ปฐม ๔๙ นิ้ว กับรูปหล่อหลวงปู่ปาน หลวงพ่อฤๅษีฯ เท่าครึ่งขององค์จริง ปีหน้าจะเป็นปีที่หลวงพ่อฤๅษีฯ ท่านครบ ๑๐๐ ปีเกิด อาตมาปรารภสร้างถวายครูบาอาจารย์ มหาเอท่านทราบเข้าก็ขอเป็นเจ้าภาพ จ่ายค่าปั้นแบบไปแล้ว ๔๖๐,๐๐๐ บาท เมื่อวันที่ ๒๙ มิถุนายน งวดนี้จะหล่อประมาณมาฆบูชาปีหน้า ท่านถวายค่าหล่อมาแล้ว หนึ่งล้านเจ็ดแสนบาท ให้ทุกท่านโมทนาด้วยกัน งานนี้ไม่รบกวนใคร เพราะได้พอแล้ว..!"

พระอาจารย์กล่าวว่า "คนเป็นพ่อเป็นแม่มีความรู้สึกอย่างหนึ่ง ก็คือไม่เคยเห็นลูกตัวเองโตเลย ในเมื่อไม่เคยเห็นลูกตัวเองโตก็ยังคงห่วงใยอยู่ตลอดเวลา คราวนี้ความห่วงของบางคนก็กลายเป็นห่วงเกิน พอลูกเริ่มเป็นวัยรุ่น ลูกก็จะรู้สึกรำคาญ พ่อแม่โปรดระมัดระวังอย่าให้เป็นอย่างนั้น"

พระอาจารย์กล่าวว่า "การเปิดกระทู้คนมีเงินฯ จุดที่ต้องการให้ทุกคนสังเกตก็คือ ของบางอย่างหายากมาก หลายต่อหลายอย่างมีชิ้นเดียวในโลก แต่พระอาจารย์ผู้เป็นเจ้าของก็สละออกได้หน้าตาเฉย ขอให้ทุกคนหัดทำให้ได้แบบนั้นบ้าง หัดทำให้ได้แล้วต่อไปจะสบาย เพราะว่าถ้าตัดใจได้อย่างหนึ่งก็ตัดได้ทั้งหมด ถ้าหากว่าตัดไม่ได้สักอย่างหนึ่ง อย่างอื่นก็ตัดยากเท่ากันหมด

เรื่องพวกนี้ต้องบอกว่า ครูบาอาจารย์บางทีก็ทำให้ดู อยู่ให้เห็น ต้องรู้จักเก็บให้เป็นประโยชน์ของตัวเอง บางอย่างลงประชดชีวิตไปแท้ ๆ ก็ยังอุตส่าห์มีคนบูชา แสดงว่าคนรวยมีเยอะจริง ๆ"

พระอาจารย์กล่าวว่า "รอยเท้าหลวงปู่มหาอำพัน ท่านปั๊มให้ตอนที่ยังมีชีวิตอยู่ รอยเท้าท่านอื่นอาตมาได้ตอนมรณภาพแล้วทั้งนั้น"

มีโยมกราบเรียนถามว่า พ่อตายแล้วไปไหน ? พระอาจารย์กล่าวว่า "เรื่องตายแล้วไปไหน หลวงพ่อวัดท่าซุงท่านสั่งอาตมาไว้ว่า อย่าไปเที่ยวบอกชาวบ้านเขา เพราะมีแต่เสมอตัวกับขาดทุน ไม่มีกำไรเลย ถ้าเขาทำความดีมาตลอดชีวิต แต่ก่อนตายจิตเศร้าหมอง ตกอบายภูมิ เราไปบอกเขาว่าตกนรก แล้วใครจะไปมีอารมณ์ทำความดีต่อ ขณะเดียวกันบางคนทำความชั่วมาทั้งชีวิต ก่อนตายจิตเกาะความดีได้ แล้วดันขึ้นสวรรค์ ก็จะมีคนว่าไม่ยุติธรรม เพราะฉะนั้น..เรื่องอย่างนี้ถ้าอยากรู้ต้องปฏิบัติเอง"

มีพระมากราบเรียนปรึกษาถึงปัญหาที่วัด "เรื่องของวัดที่มักจะมีปัญหาก็เพราะ ๒ สาเหตุด้วยกัน สาเหตุแรกคือพระท่านทำไม่ดีจริง ๆ ส่วนสาเหตุที่ ๒ โยมมักอยากจะมีอำนาจในการควบคุมวัด พอพระไม่ให้อำนาจ โยมก็จะไม่พอใจ ซึ่งลักษณะนี้จะเจอกันเป็นส่วนมากเลย ที่น่าสงสารมากก็คือก่อนหน้านี้ วัด......ที่ไทรโยค มาขอหลวงตาเย็นไปเป็นเจ้าอาวาส เอารถมาแห่ไป ๓๐ กว่าคัน อาตมาก็ให้ไป ปรากฏว่าหลวงตาเย็นไปไม่ถึง ๒ เดือนก็กลับมา

อาตมาถามว่าทำไม ? "ไม่ไหวหรอกครับหลวงพ่อ เทศน์อยู่บนธรรมาสน์ยังไม่ทันจบเลย เขาแบ่งเงินกันเสร็จแล้ว มิน่าล่ะ..ว่าวัดไม่เจริญสักที เพราะว่าบรรดากรรมการวัดเล่นแบ่งเงินกันต่อหน้าต่อตาอย่างนี้เอง ไม่มีถึงมือพระเลย"

สมัยที่ยังอยู่วัดท่าซุง หลวงพ่อวัดท่าซุงท่านบอกไว้ว่า “ต่อไปถ้าแกไปเป็นเจ้าอาวาสที่ไหน เวลาตั้งกรรมการวัด ให้ตั้งพระให้มากกว่าโยมเข้าไว้ ไม่อย่างนั้นแล้วจะคานโยมเขาไม่ไหว” ท่านบอกว่า “โยมใกล้วัดส่วนหนึ่งมักจะเข้ามาอยู่ในวัด ต้องการมีอำนาจเหนือพระ ถ้ามีอำนาจดั่งใจ ต่อไปเขาก็ขี่คอแล้วก็ชี้นิ้วสั่งพระ..!” ท่านสั่งไว้ตั้งแต่อาตมายังเป็นพระใหม่ ๆ เลย"

พระอาจารย์กล่าวว่า "สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก พระองค์ท่านเป็นครูบาอาจารย์ที่สอนอสุภกรรมฐานให้กับอาตมา ตั้งแต่อาตมายังไม่ได้บวช"

พระอาจารย์พูดถึงหนังสือสวดมนต์เล่มใหม่ "อาตมาทำถวายสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในวโรกาสเจริญพระชนมายุ ๖๐ พรรษา ค่าพิมพ์เล่มนี้ร้อยกว่าบาท คราวนี้คุณเมตตา อุทกพันธุ์ เจ้าของบริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งลดให้ ๑๐ เปอร์เซ็นต์ ก็ยังราคาแพงอยู่ดี แต่ที่วางจำหน่ายแค่ ๒๐๐ บาท เพราะว่าคนอยากจะสวดมนต์ เขาจะทำความดีแล้วเรายังไปขายแพงอีกก็เกินไป

เมื่อวันที่ ๓๐ มิถุนายน ๒๕๕๘ เป็นวันพระใหญ่ โครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ ทางวัดท่าขนุนเริ่มขับเคลื่อนเข้าไปในสถานศึกษา ตอนนี้ทำโครงการร่วมกับโรงเรียนอนุบาลทองผาภูมิ ทางโรงเรียนทำโครงการ “แต่งชุดขาว รับศีล กินมังสวิรัติ” ทุกวันพระ ก็เลยเอาหนังสือสวดมนต์ไปแจกเด็ก เล่นเอาบรรดาครูบาอาจารย์ร้องกรี๊ดเลย บอกว่า “เมื่อวันก่อนทำบุญ ๕๐๐ ให้ ๑ เล่ม นี่เอามาแจกเด็กฟรี ๆ ครูขอรับบ้างได้ไหม ?” ท้ายสุดก็เลยหมดไป ๕๐๐ เล่ม ไม่พอแจกหรอก

ชอบใจตรงที่ท่านผู้อำนวยการโรงเรียนก็คือ ผอ.สนิท ทรัพย์วารี ท่านทำโครงการดีมากเลย วันพระแต่งชุดขาวไปโรงเรียน มีใครกล้าทำบ้าง ? เด็ก ๆ ทำของเปื้อนง่ายจะตาย แล้วเด็กเขาจะมีแต่งชุดขาววันหนึ่ง แต่งชุดไทยวันหนึ่ง ก็จะนุ่งโจงกระเบนกันไป เพื่อรักษาวัฒนธรรมไทย ท่านทำโครงการเข้าท่ามาก"

พระอาจารย์กล่าวว่า "สมเด็จองค์ปฐม ๙.๙ นิ้ว ช่างปั้นทำต้นแบบไว้ ๕ องค์ โดยการลงสีแบบต่าง ๆ ไว้ มีทั้งสีเข้มกว่านี้ มีทั้งสีแบบสนิมหยกเขียว ท้ายสุดมาสรุปตรงสีที่เห็นในปัจจุบัน พอเขายกต้นแบบมาให้ ก็บอกว่า "เอาไปลงกระทู้คนมีเงินฯ ดีกว่า" พอเขาถามว่าราคาเท่าไร ? บอกว่า ๓๕,๐๐๐ บาทเท่ากับต้นฉบับ ก็หมดตรงนั้นเลย ไม่ต้องลงกระทู้ ท้ายสุดจึงต้องเอาองค์หมายเลข ๑ ของตัวเองไปลงแทนก็หมดอีก

ตอนนี้ในส่วนที่เสียดายอยู่ก็คือว่า วัดใหญ่ของเราขยับตัวช้า เหมือนกับรอว่าอาตมาจะทำอะไร พอเห็นว่าได้เรื่อง แล้วท่านค่อยขยับตาม ตอนนี้เพิ่งจะเริ่มทำสมเด็จองค์ปฐม ๙ นิ้ว กำลังให้ช่างออกแบบอยู่ ดูแล้วออกมาเหมือนพระสุโขทัยหน้านาง ส่วนบางอย่างพอทำแล้วดูเหมือนจะสิ้นเปลืองมาก ท่านก็ลดวัสดุ อย่างที่ทำเหรียญมหาสะท้อน น้ำหนักไม่ถึงสลึง ในเมื่อทำไม่ถูกต้อง จะเอาให้เหมือนกันก็ยากนะ แบบเดียวกับที่ช่างคนเดียวกัน หล่อพระให้วัดท่าขนุนแล้วไม่มีปัญหาเลย เสร็จสรรพเรียบร้อย ปิดทองประดับเพชรขึ้นแท่นไปแล้ว แต่ในขณะเดียวกันอีกวัดหนึ่งแก้มา ๕ เที่ยวแล้วยังไม่เสร็จ มีอยู่ ๒ อย่างที่คาดไว้ อย่างแรกก็คือ น่าจะไม่รู้จักว่าสมเด็จองค์ปฐมท่านคือใคร ได้ยินเขาบอก เกิดศรัทธาก็หล่อไปเรื่อย อีกอย่างหนึ่งได้ยินว่าวัดท่านฉันมังสวิรัติ พอถึงเวลาทำบวงสรวงก็เลยเอาหัวหมูกับไก่ออกหมด ตรงนี้น่าจะเป็นสาเหตุใหญ่ จนป่านนี้ก็เลยยังทำไม่เสร็จ

วันก่อนไปโรงงานจึงไปสงเคราะห์เขาหน่อย ขอให้ทำได้สำเร็จ แต่พระท่านบอกว่า ถึงหล่อออกมาก็ต้องแต่งมาก ที่เป็นห่วงไม่ได้เป็นห่วงทางวัดหรอก เป็นห่วงช่าง เพราะว่าช่างทำงานหลาย ๆ ที เดี๋ยวกำไรจะไม่เหลือ หล่อแล้วหล่ออีก แต่ละครั้งวัสดุไม่ใช่น้อย ๆ ไหนจะสิ้นเปลืองพวกแก๊ส พวกฟืนอะไรอีก"

พระอาจารย์กล่าวว่า "นโยบายของหลวงพ่อสมเด็จฯ วัดปากน้ำ ต้องถือว่าสุดยอดมาก ท่านบอกว่าถ้าถือศีล ๕ ข้อไม่ครบ ก็เอาแค่ ๔ ถ้า ๔ ไม่ครบก็เอา ๓ ถ้า ๓ ไม่ครบก็เอา ๒ ถ้า ๒ ไม่ครบก็เอา ๑ ถ้า ๑ ไม่ได้ก็ให้พยายามรักษา นโยบายนี้ก็คือลักษณะของคนทั่ว ๆ ไปอยู่แล้ว ที่ศีลจะต้องไม่ครบ จึงบอกว่า ในเรื่องโครงการหมู่บ้านรักษาศีล ๕ นี่แปลว่าเราต้องพยายามลงมือกระทำ ไม่ใช่คิดว่าตัวเองทำไม่ได้แล้วไม่ทำ ให้รักษาศีลไม่ได้แปลว่าต้องประสบความสำเร็จ แต่แปลว่าให้ตั้งใจรักษา คนที่ไม่เข้าใจนโยบายตรงนี้ก็จะคิดว่า ท่านจะให้คนเป็นพระโสดาบันทั้งประเทศ"

พระอาจารย์พูดถึงมีดพับศิลป์บ้านจ่าตุ่มว่า "หนอนน้อยชาเขียวเล่มนี้อาตมาพกมา ๑๐ กว่าปี พกเสียเก่าแล้ว เป็นมีดพับศิลป์เล่มแรกที่ทางด้านโน้นเขาทำเสร็จ อาตมาไปตื๊อเขามา ซื้อมาตอนนั้น ๕๐,๐๐๐ บาท เพราะเจ้าของเขาไม่ขาย ไปตื๊อเขาเอามาจนได้ จากที่สีเขียว ๆ พกจนกระทั่งหายเขียวแล้ว คือเขาตั้งราคาแบบไม่ขาย พวกเราคงจะเข้าใจนะ แต่เขาคงไม่คิดว่าจะมีคนบ้าอยากได้ ประเภทตั้งราคาแบบไม่ขายแล้วมีคนสู้นี่จุกมาเยอะแล้ว

ต้องบอกว่าที่นึกไม่ถึงก็คือ อย่างพระกริ่งปลดหนี้สองแผ่นดินเนื้อทองคำ ราคาแพงมาก แต่คนก็ยังอุตส่าห์สละมา เพื่อให้คนอื่นเขาได้บูชาต่อ เอาเงินมาทำงานพระพุทธศาสนา ต้องบอกว่ากำลังใจของเขาเหลือล้นจริง ๆ"

พระอาจารย์กล่าวว่า "ตอนนี้ปัจจัยที่โยมบูชาพระกริ่งปลดหนี้ ๒ แผ่นดินเนื้อเงิน เพียงพอแล้ว เพราะว่าเราจะให้เขาประมาณ ๔.๒ ล้านบาท ตอนนี้ได้มา ๕.๘ ล้านบาท เหลือเข้าสร้างพระพุทธรูปทองคำประมาณล้านเศษ ๆ หลังจากนี้ไม่ง้อแล้ว จะขึ้นราคาหูดับตับไหม้ไปเรื่อย ๆ ใครขยับตัวช้าก็ถือว่าเป็นลูกคนรวย..!"

พระอาจารย์กล่าวว่า "พระกริ่งปลดหนี้ ๒ แผ่นดิน เนื้อทองคำ สร้างปัญหาให้กับช่างมากเป็นพิเศษ สั่งเขาสร้าง ๑๐๐ องค์ ช่างเขาทำแบบเผื่อไว้ ๒๕๐ องค์ เหลือที่สวยใช้ได้แค่ ๗๗ องค์ ส่วนใหญ่จะมีปัญหาทะลุตรงระหว่างพระหัตถ์ ก็คือบอกไปว่ามีตำหนินิดหน่อยก็ไม่เอา จึงกลายเป็นว่าสั่งมากได้น้อย ช่างก็หล่อจนหมดอารมณ์ ๒๕๐ องค์ได้แค่ ๗๗ องค์ ช่างก็หมดกำลังใจเหมือนกัน ก็เลยบอกว่า ในเมื่อหมดกำลังใจก็เอาแค่นั้นแหละ ถ้าขืนให้ทำอีก สงสัยต้องหล่ออีกเป็นร้อยถึงจะทำได้ครบตามที่สั่ง"

ถาม : การพิจารณาวิปัสสนาญาณ ดูเฉพาะแยกรูปแยกนามใช่ไหม ?
ตอบ : ไม่จำเป็น เพราะวิปัสสนากรรมฐานนั้น เราจะพิจารณาไตรลักษณ์ก็ได้ จะพิจารณาอริยสัจ ๔ ก็ได้ ดูอาการ ๓๒ ก็ได้ อยู่ที่ความชำนาญ ความถนัดของเรา จะดูตามแบบวิปัสสนาญาณ ๙ อย่างก็ได้ หรือจะพิจารณาอายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย์ ๒๒ อะไรพวกนั้นก็ได้ ให้เห็นว่าทุกอย่างไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่มีอะไรเป็นเราเป็นของเรา สรุปตรงไตรลักษณ์หมด

ถาม : ถ้าแยกรูปแยกนามต้องพิจารณาอย่างไร ?
ตอบ : นามรูปมีอะไรเที่ยงไหมเล่า ? ท้ายสุดก็ลงตรงนั้นทั้งหมด เพียงแต่ว่าการเห็นรูปเห็นนาม ถ้าหากเราเห็นไม่ตลอด เราก็แค่สามารถแยกออกเท่านั้นว่าอะไรคือรูป อะไรคือนาม แต่ว่าจิตไปยึดอยู่ รู้ว่าอันนี้เป็นรูป แต่สวย..ก็เสร็จเขาใช่ไหม ? จึงต้องมีปัญญามากกว่านั้น รู้จักแต่เห็นรูปนามเฉย ๆ ยังไปไม่รอด ทำอย่างไรจะทิ้งความเป็นรูปเป็นนามได้ ซึ่งท้ายสุดก็คือต้องมาลงไตรลักษณ์ คือ อนัตตา ไม่มีอะไรให้ยึดถือมั่นหมายได้

ค่อย ๆ ทำไป นี่เป็นเรื่องของการปฏิบัติธรรมขั้นสูง ไม่ใช่ว่าจะเข้าใจกันง่าย ๆ เราทำไปถึงระดับหนึ่งแล้วคิดว่าใช่ พอคลำ ๆ ไปจะมีละเอียดมากกว่านั้นขึ้นไปเรื่อย ๆ

ถาม : เรื่องการพิจารณากายคตาสติจะต้องไล่ทีละอย่างหรือเปล่า ?
ตอบ : จะพิจารณาทีเดียวทั้งหมดก็ได้ แต่ต้องแยกแยะให้ละเอียดที่สุดเท่าที่จะละเอียดได้ เพื่อให้สภาพจิตของเราเห็นแล้วยอมรับจริง ๆ ว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ของเรา ถ้าหากว่าพิจารณาไม่ครบถ้วน สภาพจิตอาจจะคัดค้านได้

ถาม : ใจไม่ยอมรับ ?
ตอบ : ถ้าสภาพจิตคัดค้านไม่ยอมรับขึ้นมา เราก็ไม่สามารถจะเข้าถึงได้อย่างแท้จริง

ถาม : หมายถึงว่าต้องพิจารณาให้ละเอียด ?
ตอบ : เหมือนอย่างกับตีอวนเอาปลาทั้งทะเล เรียกว่าไม่มีตัวไหนรอดไปได้ถึงจะยอมรับ แต่หลังจากสภาพจิตยอมรับแล้ว เราแค่บอกว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ของเรา จิตก็จะเชื่อเลย แต่ก่อนหน้านี้บอกอย่างไร ก็หาช่องมาเถียงจนได้

เหมือนกับเมื่อครู่ที่มีโยมถามปัญหา ว่าการพิจารณาวิปัสสนาญาณนี่ ดูเฉพาะแยกรูปแยกนามใช่ไหม ก็บอกว่าถ้าคุณแยกรูปแยกนามได้ ก็ได้แค่นั้นแหละ เพราะถึงเวลาเรารู้ว่าอันนี้เป็นรูป แต่ใจเสือกบอกว่าสวยถูกใจ แล้วจะมีประโยชน์อะไรกับการที่ไปแยกรูปแยกนาม ต้องมองข้ามขั้นนั้นไปให้ได้ ว่าไม่เที่ยงอย่างไร เป็นทุกข์อย่างไร ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเราอย่างไร

ลักษณะการพิจารณากายคตานุสติก็เหมือนกัน สภาพจิตของเราดื้อเป็นปกติ เพราะอวิชชาปกคลุมอยู่ จึงต้องเปิดเผยให้สว่างที่สุดเท่าที่จะสว่างได้ คือต้องดูให้ครบทุกรายละเอียด จนสภาพจิตยอมรับจริง ๆ ในเมื่อยอมรับจริง ๆ แล้ว ต่อไปเราแค่บอกว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ของเรา จิตก็จะไม่เถียง จะยอมรับ

ดูตัวเอง เสร็จแล้วก็กระจายออกว่าคนอื่นก็เป็นเช่นนี้ สัตว์อื่นก็เป็นเช่นนี้ ต้องกลับไปกลับมา อนุโลม ปฏิโลม จนกระทั่งสภาพจิตยอมรับจริง ๆ ว่าร่างกายนี้ ทั้งที่เป็นของเราและของเขา ไม่มีอะไรที่เป็นของสวยงามอย่างแท้จริง

ถาม : ต้องใช้สมาธิตัดหรือเปล่า ?
ตอบ : แรก ๆ พิจารณาไปเรื่อย สมาธิจะเพิ่มขึ้นไปเรื่อย ๆ เอง แต่ถ้าหากว่าเราหยุดการพิจารณา บางทีตัวสมาธิก็สลายไป เพราะฉะนั้น..เราควรที่จะมีกำลังสมาธิมาสนับสนุน ด้วยการที่เราตั้งหน้าตั้งตาภาวนาให้กำลังทรงตัว แล้วค่อยมาพิจารณา

ถาม : สภาวธรรมนั้นมีอยู่จริงหรือไม่จริง ?
ตอบ : มีอยู่จริงในส่วนของสมมติ และมีอยู่จริงในส่วนของปรมัตถ์ ถ้าที่มีอยู่จริงในส่วนของสมมตินั้น เมื่อถึงปรมัตถ์แล้วเขาถือว่าไม่มี

ถาม : หมายถึงมี แต่เรารู้ว่าไม่มี ?
ตอบ : ใช่..เราไปสมมติว่าเป็นก็เป็น แต่พอไปถึงความเป็นปรมัตถ์แล้ว สิ่งเหล่านั้นก็แค่สมมติ เลยไม่มี จะคุยเรื่องพวกนี้ต้องสงสารคนอื่นบ้าง ถ้าโหนไม่ถึงเขาก็จะหาว่าเราบ้า หรือไม่ก็ฟังไม่รู้เรื่อง

ถาม : มีโดยปรมัตถ์ ในขณะที่จิตจับก็คือไม่มี ?
ตอบ : ใช่..ถ้าหากว่าเขาถึงความดับจริง ๆ ก็จะไม่มีอะไรเหลืออยู่ แต่คราวนี้การที่เข้าถึงอย่างแท้จริงนั้น เป็นการเข้าใจทุกอย่างโดยถ่องแท้ ดังนั้น..ก็จะเห็นว่า ไม่ว่าจะเป็นสมมติหรือปรมัตถ์ มีความเป็นสัจจะของตนเองอยู่ บุคคลที่เข้าถึงปรมัตถ์แล้ว ก็ยังเคารพสมมติเป็นปกติ ยกเว้นว่าท่านที่เข้าไม่ถึงอย่างแท้จริง เห็นด้านเดียวก็จะเป็นอย่างที่ว่า พระพุทธรูปไม่มีอะไรสำคัญ ก็เหมือนอย่างกับอิฐ หิน ดิน ทรายทั่ว ๆ ไป เอาไปหลอมชั่งกิโลขาย พวกนั้นต้องบอกว่ามองโลกด้านเดียว

ถาม : อย่างอสุภกรรมฐานที่เราเอารูปมาเพ่ง ?
ตอบ : ไม่มีประโยชน์ ถ้าไม่ใช่มีของเก่าอยู่จริง ๆ รูปถ่ายช่วยอะไรไม่ได้หรอก เพราะของจริงนี่ทั้งสีทั้งกลิ่นมาพร้อมเลย เราเห็นในรูปถ่าย เราก็อาจจะรู้สึกว่าน่าเกลียด แต่เข้าไม่ถึงความเป็นอสุภะ คือความไม่สวยงามอย่างแท้จริง

ถาม : ในขณะที่เราพิจารณาอสุภกรรมฐาน แบบสมถะกับสติปัฏฐานจะแตกต่างกันอย่างไร ?
ตอบ : ในส่วนของอสุภกรรมฐานแบบสมถะภาพจะติดตาเรา แล้วก็คอยย้ำเตือนว่าสิ่งนี้ไม่ใช่ของเรา แต่ขณะเดียวกัน ถ้าปัญญาไม่ยอมรับ ก็จะได้เฉพาะช่วงที่สมาธิทรงตัว พอสมาธิคลายออกก็กำเริบใหม่ว่า ไปยึดถือมั่นหมายอีกว่าเป็นเราเป็นของเรา แต่ถ้าในส่วนของการเป็นวิปัสสนาเป็นมหาสติ ก็จะจดจ่ออยู่ตลอดเวลาว่าสิ่งนี้ไม่สวยงามอย่างแท้จริง ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา อย่างแท้จริง ถ้าหากว่าเป็นวิปัสสนากรรมฐานแล้วเข้าถึงได้ สภาพจิตยอมรับทีเดียวจบไปเลย แต่ในส่วนมหาสติยังต้องดำเนินอยู่ต่อไป

ถาม : สติปัฏฐานต้องมีสติต่อเนื่อง ?
ตอบ :ต้องต่อเนื่องโดยไม่ขาดช่วง ถ้าขาดช่วงเมื่อไร โอกาสที่กิเลสกำเริบยังมี ต้องต่อเนื่อง ขาดช่วงเมื่อไรกิเลสตีกลับ

ถาม : ในสมถกรรมฐานต้องต่อเนื่อง ก็คือ วิตก ส่วนสติปัฏฐานต้องต่อเนื่อง ก็คือวิตกเหมือนกัน ?
ตอบ : ในส่วนของวิตกนั้นก็คือคิดอยู่ว่าเราจะทำอย่างไร ในส่วนของสติปัฏฐานนั้นเลยวิตกไปแล้ว

สำหรับโยมที่ฟังแล้วไม่เข้าใจ ต้องมาทำความเข้าใจกับคำว่าวิตก วิตกก็คือการที่เรายกเอาสิ่งที่เราจำได้ขึ้นมา เอามาคิดในลักษณะที่ให้เข้าใจ ตอนช่วงที่คิดให้เข้าใจ เขาเรียกว่าวิจาร จนกระทั่งสภาพจิตยอมรับได้ถึงจะเป็นปัญญา ก็แปลว่าเรายกเอาสัญญาขึ้นมาพิจารณา จนกว่าสัญญานั้นจะเป็นปัญญา ก็คือ เอาความจำที่เราศึกษามา ได้ยินมา ได้ฟังมา ได้อ่านมา เอามาพินิจพิจารณา จนกระทั่งจากสิ่งที่จำได้ กลายเป็นสิ่งที่ทำได้ ถ้าเป็นสิ่งที่ทำได้เมื่อไร จิตเราจะยอมรับ แล้วเราก็ไม่ต้องเสียเวลาไปจำอีก เพราะฝังอยู่ในใจของเราเลย

เฮ้อ...อธิบายแล้วเหนื่อย แต่ถ้าไม่อธิบายตรงนี้ หลายท่านก็จะสงสัยว่าวิตกคืออะไร ?