ถาม : ความชัดเจนของทิพจักขุญาณของพระปัจเจกพุทธเจ้า ของพระอรหันต์ปกติไม่เท่าเทียมกัน คำว่าพระอรหันต์ปกติ หมายถึงอะไรครับ ?
ตอบ : พระอรหันตสาวกทั่วไป ถ้าพระปัจเจกพุทธเจ้ากับพระอัครสาวกจะสว่างคล้ายกัน

ถาม : แล้วอย่างหลวงพ่อวัดท่าซุง ?
ตอบ : ท่านสอนพวกเราว่าให้ขอบารมีพระท่านทุกครั้ง อยากรู้ชัด ๆ ก็ขอบารมีพระพุทธเจ้าท่านสงเคราะห์ เสียบปลั๊กจากเครื่องปั่นไฟก็หมดเรื่อง จะไปเสียเวลาคิดอีกว่าท่านเป็นใคร จ้างให้ก็ไม่ใช้กำลังตัวเองหรอก

ถาม : เจ้าที่มาให้เห็นแต่งตัวเป็นเทวดาแบบพุทธ ไม่ใช่แบบอิสลาม ?
ตอบ : ปกติ...ถ้าไม่ใช่ท่านมาให้เห็นชัดว่าเป็นอิสลามละก็เหมือนกันหมด ไม่ต้องกังวล เพราะเขตอิสลามอาตมาเจอเทวดาพุทธมาเยอะแล้ว เพราะอิสลามไม่ค่อยจะได้เป็นเทวดาหรอก

ถาม : บูชาท่านอย่างไรคะ ?
ตอบ : บูชาท่านตามปกติ ส่วนใหญ่พวกเราจะกังวลว่าพออยู่ในเขตอิสลามแล้วเจ้าที่จะเป็นอิสลามไปด้วย ที่อาตมาไปปากีสถานมาเห็นแล้วบางทีก็สงสาร อุทิศส่วนกุศลให้แล้ว บรรดาท่านทั้งหลายที่พอจะรับได้ก็ไม่กล้าเข้ามา อยู่ไกลลิบเลย เขาไม่เข้าใจว่าอยู่ ๆ ที่สว่างโร่นี่คืออะไร ? เป็นอันตรายหรือเปล่า ? เขาเลยไม่กล้าเข้ามา

ถาม : แล้วทำไมเขาไม่รู้ครับ ?
ตอบ : ก็เขาไม่รู้ว่าอะไรเป็นอะไร ความจริงตายแล้วฉลาดทั้งนั้นแหละ แต่คราวนี้เขาระแวง อยู่ ๆ สว่างขนาดนั้นคืออะไรก็เลยไม่กล้าเข้ามา ลองคิดว่าถ้าเป็นเราเห็นอยู่ ๆ สว่างโร่จนมองไม่ค่อยรู้เรื่อง จะกล้าเข้ามาไหม ?

ถาม : อิสลามที่เห็นไม่ได้เป็นเทวดาหรือครับ ?
ตอบ : เป็นเหมือนกัน แต่ต้องบอกว่าบุญเขาน้อยมาก เป็นเทวดาขั้นต่ำ ส่วนใหญ่ที่เจอก็คือสัมภเวสี เพราะว่าพวกนี้ตายก่อนหมดอายุ ถ้าตายตามอายุขัยส่วนใหญ่ก็ลงยาว เพราะว่าศาสนาของเขาสอนให้ฆ่าเป็นปกติ จะกินได้เฉพาะสิ่งที่ตัวเองฆ่าเท่านั้น

ถาม : ที่บอกว่าสัมภเวสี ตายก่อนหมดอายุนี่คืออย่างไรครับ ?
ตอบ : สมมุติว่าเราอายุ ๗๐ ปีแล้วเราตายก่อน ก็เป็นสัมภเวสีเร่ร่อนไปจนกว่าจะครบ ๗๐ ปีมนุษย์

ถาม : ที่พระอาจารย์เคยบอกว่าเทวดานางฟ้าบางชั้นยังต้องมีการไปซื้อหาของกิน มีการค้าขาย ประเภทนี้ตายก่อนหมดอายุขัยหรือเปล่า ?
ตอบ : หมดอายุขัยแล้ว แต่ยังโง่ไปหน่อย คิดว่าตัวเองยังต้องกินต้องใช้ก็เลยไป จนกว่าจะรู้สึกว่า เอ๊ะ...เราเป็นเทวดานางฟ้าอิ่มทิพย์นี่นา ไม่จำเป็นจะต้องมายุ่งตรงนี้ก็ได้ ก็กลับไปวิมานตัวเอง พอเถอะ...อะไรที่นอกเหตุเหนือผลคุยไปก็เท่านั้นแหละ ไปดูเองถึงจะหมดเรื่อง

พระอาจารย์กล่าวว่า "เห็นเด็กสมัยนี้แล้วนึกถึงมโหสถบัณทิต พ่อมโหสถเป็นมหาเศรษฐี เป็นโรคปวดหัวรักษาไม่ได้อยู่หลายปี พอคลอดมโหสถบัณฑิตออกมาลูกถือแท่งยามาด้วย แล้วยานั้นแหละใช้รักษาโรคของพ่อได้ ที่บอกว่าคิดถึงตรงนี้เพราะอะไรรู้ไหม ? เด็กสมัยนี้ถ้าออกมาคงถือไอโฟนมาด้วย เพราะเป็นยุคของเขา

พักเดียวเขาเล่นของพวกนี้ได้แล้ว เขาไม่รู้สึกว่ายาก แต่พวกเราไปคิดว่ายาก แสดงว่าผู้ใหญ่เราติดอุปาทาน ในเมื่อติดอุปาทานไปคิดว่ายากก็เลยเล่นไม่ได้ ฝรั่งเขาลองทำวิจัย ลองเอาไอแพ็ดไปทิ้งไว้หมู่บ้านแถวแอฟริกา ประเภทที่ไม่เคยเห็นโลกภายนอกเลย ไปทิ้งเอาไว้เดือนหนึ่งเล่นเป็นทุกคนเลย เปิดเองได้แล้วก็จิ้มไปเรื่อย ท้ายสุดก็เล่นเองได้"

ถาม : เวลาไปงานศพแล้วจะมีอาการปวดหัว ไม่สบาย ?
ตอบ : เรื่องปกติ ที่โบราณเขาเรียกว่าชง ให้สังเกตว่าที่งานศพเขาจะมีขันน้ำมนต์อยู่ ให้ตักมาล้างหน้าก่อนเข้าบ้าน ถ้าเป็นงานศพคนจีนก็จะเป็นขันใส่ใบทับทิม ของไทยก็ขันที่หยดเทียนนั่นแหละ เขามีวิธีแก้อยู่

พระอาจารย์กล่าวว่า “ดูชื่อโยมที่บริจาคทองคำร่วมหล่อพระ มีชื่อหิรัญชัย อาตมาได้ยินเป็นครั้งที่ ๒ หิรัญชัยคนแรกเป็นลูกศิษย์ที่เรียนประกาศนียบัตรบริหารกิจการคณะสงฆ์ ส่วนรายนี้ก็ยังมาคิดว่าคำนี้ควรจะแปลว่าอะไร หิรัญแปลว่าเงิน ชัยก็คือชนะ จะแปลว่าชนะเงินหรือ ?

ในวรรณคดีเขามียักษ์หิรัญ ยักษ์ตัวนี้ชื่อเงิน มีนิสัยเกเรมาก ขอพรพระอิศวรได้ก็ไปม้วนแผ่นดินหนีบเอาไว้ใต้แขน สัตว์และมนุษย์ลำบากไปหมด พระนารายณ์ก็เลยต้องไปปราบ พระนารายณ์ไปทำอย่างไร ? ก็ปลอมเป็นพราหมณ์ไป อยากให้ยักษ์ได้บุญก็เลยขอพื้นที่สำหรับการบำเพ็ญภาวนา ยักษ์ก็คิดว่าแค่นี้สบาย โลกทั้งโลกอยู่ใต้แขน ตัวเองหนีบเอาไว้นี่ ม้วนเป็นขนมทองม้วนเลย

พราหมณ์บอกว่าขอไม่มากหรอก ขอแค่ ๓ ก้าวเท่านั้น ยักษ์เขาก็เต็มใจคลี่แผ่นดินลงให้ พระนารายณ์เดิน ๓ ก้าว หมดโลกพอดีเลย คนสมัยก่อนเขามีสัจจะ ในเมื่อถือสัจจะรับปากว่าจะให้ แม้จะโดนหลอกก็ต้องให้ ก็เท่ากับคืนพื้นโลกให้กับมนุษย์และสัตว์ต่อไป"

ถาม : คนที่อยู่ไกลต่างประเทศ ห่างไกลครูบาอาจารย์ เวลาติดขัดในการปฏิบัติไม่รู้จะถามใคร ควรทำเช่นไรครับ ?
ตอบ : ปฏิบัติต่อไปเดี๋ยวก็ได้คำตอบเอง

ถาม : เวลาทำสมาธิบ่อยครั้งสังเกตว่า ถ้าวางใจว่าเราเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ ไม่แบ่งแยกว่าเราคือเรา โดยไม่ได้จับลมตั้งแต่แรก จะสามารถจับลมได้เบาละเอียดกว่า จิตเบาสบาย เข้าสมาธิได้ดีกว่า อย่างนี้จะดีกว่าหรือเปล่า ?
ตอบ : จริง ๆ แล้ว ควรจะเริ่มที่ลมหายใจก่อน แล้วค่อยไปคิดพิจารณา จากนั้นถึงจะกลับมาหาลมหายใจอีกที

ถาม : ตอนแรกเขาไม่อยากมีครอบครัว อยากมีเวลาในการปฏิบัติ และก็อยากช่วยงานครูบาอาจารย์สร้างบารมี แต่ปรากฏว่าต้องไปอยู่ต่างประเทศ มีภาระ มีครอบครัว ต้องดูแลสามีและคนรอบข้าง พอกลับมาเมืองไทยตั้งใจจะกราบครูบาอาจารย์ แต่ยังไม่สามารถจะทำได้เลย จะต้องให้เวลากับครอบครัวที่เมืองไทย ?
ตอบ : บอกเขาว่าเลิกสงสารตัวเอง มีหน้าที่อะไรก็ทำให้ดี

ถาม : จะบวชถือศีล ๗ วันแต่ก็ไม่มีใครดูแลลูก ๆ ได้แต่อธิษฐานรอไปก่อน อย่างนี้เรียกว่าเป็นกรรมไหมครับ ?
ตอบ : ต้องโทษตัวเองที่กำลังใจไม่แข็งพอ

ถาม : เวลาเรานั่งสมาธิในแดนสัปปายะ เราไม่มีลมหายใจ เราจะนั่งได้ไหมครับ ?
ตอบ : คุณใช้คำว่าแดนสัปปายะนี่เอามาจากใคร ?

ถาม : เป็นคำที่คิดเองครับ ?
ตอบ : ไปเปลี่ยนใหม่ อย่าบัญญัติศัพท์ขึ้นมาแล้วทำให้คนอื่นเขาสับสนไปด้วย

ถาม : ถ้าเรานั่งสมาธิในพระนิพพาน ถ้าไม่มีลมหายใจแล้วเราจะนั่งได้ไหมครับ ?
ตอบ : กำลังใจเกาะอยู่กับพระนิพพาน ลมหายใจจะมีหรือไม่มีก็ช่างหัวมัน

ถาม : เขาบอกว่าที่เทวดาเขารบกันจริง ๆ แล้ว ...(ไม่ชัด)... ?
ตอบ : ยังไม่สามารถที่จะชี้ขาดได้ว่าถ้าตบะแตกแล้วจะเอาหรือเปล่า อย่าลืมว่าเทวดาก็ยังมีรัก โลภ โกรธ หลงเหมือนกับเรา

ถาม : เรื่องของรูปผมพอจะพิจารณาว่าไม่เที่ยงได้ แต่เรื่องกลิ่นนี้จะพิจารณาอย่างไรครับ ?
ตอบ : เราสามารถที่จะได้กลิ่นตลอดไปไหม ? ถ้าไม่ได้ก็ไม่เที่ยง ถึงเวลาอยากให้มาก็ไม่มา ถึงเวลาไม่อยากให้มากลับมา ถึงเวลาอยากได้หอมกลับเหม็น ถึงเวลากลิ่นเหม็นมาแทนที่จะหอมเราก็ทุกข์ แล้วท้ายที่สุดตัวเราเองก็จะชิงตายจากไปเสียก่อน

ถาม : ที่เขาบอกว่า คำว่าบังเอิญไม่มี ?
ตอบ : ทุกอย่างต้องมีปัจจัยจึงจะเกิดขึ้นได้ ฉะนั้น...คำว่าบังเอิญไม่มีในโลกนี้

ถาม : ตอนที่พระอาจารย์ตัดต้นไม้แล้วมีมด พระอาจารย์วางกำลังใจอย่างไรที่ไม่กลัวมดจะกัดเรา พระอาจารย์ทรงฌานอยู่หรือครับ ?
ตอบ : ทำไม่รู้ไม่ชี้

ถาม : เพื่อนไปวัดแล้วเอาข้าวของของวัดกลับมา แล้วไปเตือนเขา ?
ตอบ : ทำไมต้องไปช่วยเขาแก้ด้วย ไปช่วยเขาทั้ง ๆ ที่เขาไม่รู้อะไรเลย จะกลายเป็นซ้ำเติมเขาหนักยิ่งขึ้น คนที่เขาไม่ยอมรับเขาจะด่าเรากลับมา กลายเป็นสร้างกรรมหนักยิ่งขึ้น เรื่องของทางโลกกับทางธรรมเราต้องรู้ว่าเวลาไหนควรที่จะพูด เวลาไหนควรที่จะวางเฉย คนเขาเอาของสงฆ์กันเป็นปกติ แล้วเราไปห้ามเขา เดี๋ยวเราเองจะโดนเสียเอง

ถาม : ขอกราบนิมนต์พระอาจารย์เป็นประธานงานหล่อสมเด็จองค์ปฐม ?
ตอบ : ไม่มีอารมณ์ จะทำอะไรอาตมารอพระสั่ง ถ้าพระท่านไม่ได้สั่ง คุณไม่ต้องเสียเวลามานิมนต์...!

ถาม : (อุทิศส่วนกุศลให้ท่านที่ไม่เห็นตัว)
ตอบ : แค่นึกถึงก็พอ เห็นคนไหนก็นึกถึงเจ้าของภาพนั้น ถ้าได้ยินแต่เสียงก็นึกถึงเจ้าของเสียงนั้น ถ้าได้แต่กลิ่นก็นึกถึงเจ้าของกลิ่นนั้น

ถาม : รู้สึกว่าจิตดับ ?
ตอบ : ใช้ให้ถูก ไม่ใช่จิตดับ แต่เป็นเพราะสติขาดแล้วเรารับรู้อะไรไม่ได้ เหมือนอย่างกับหลับไปเฉย ๆ

ถาม : รู้สึกว่ามีแรงดึงไปครับ ?
ตอบ : เขาดึงก็ตามเขาไปสิ ตั้งใจว่าพระอยู่ที่ไหนเราจะไปที่นั่น เขาอุตส่าห์ช่วยดึงแล้ว รีบตะกายไปเลย...ไม่ต้องเกรงใจ อาตมาเองตอนแรกก็โง่ เห็นแสงสว่างอยู่ลิบ ๆ มาดูดตัวไป ยังดื้อไม่ยอมไป ตอนนั้นยังไม่รู้ ไปขอให้ครูบาอาจารย์ช่วย ถึงเวลาท่านช่วยเราก็ดันสู้ยื้อเอาไว้อีก

ถาม : ให้ไปเลยใช่ไหมครับ ?
ตอบ : ตั้งใจไปเลย ตั้งใจว่าพระพุทธเจ้าอยู่ที่ไหน เราจะไปกราบพระที่นั่น