ถาม : ทางบ้าน ช่างเขาไม่ได้ทำครัวให้ ในสัญญามีเขียนว่าตารางวาเท่านี้ แต่ไม่ได้เขียนว่าในครัว ส่วนในแบบมีเขียนว่าในครัว ช่างเขาไม่ได้ทำ หนูก็เลยฟ้องร้องค่ะ
ตอบ : ในสัญญาไม่ได้ระบุแต่ในแบบมี ถ้าในแบบมีแล้วเขาตีราคาเหมานี่ ถือว่าเขาต้องทำให้ด้วย

ถาม : ญาติ ๆ เขาบอกว่า ถ้าบ้านมีคดีความแล้วจะอยู่ไม่เป็นสุข เกี่ยวกันไหมคะ ?
ตอบ : ไม่จริง เป็นอาตมายิ่งมีคดียิ่งมีความสุขเพราะชอบมีเรื่อง เพราะฉะนั้น...อยู่ที่เรา ไม่ได้อยู่ที่อะไร

ถาม : หนูก็กลัวค่ะ ?
ตอบ : ถ้าในแบบมี แล้วสัญญาของเราก็คือจ้างเหมาตามแบบ เขาต้องทำให้เรา ถ้าไม่ทำก็ฟ้องได้เลย

ถาม : ตอนนี้กำลังฟ้องร้องอยู่ค่ะ ยื่นไปเขาก็ยังไม่มา ?
ตอบ : ไม่เป็นไร ฟ้องไปเถอะ ไม่ต้องเกรงใจ

ถาม : จะสำเร็จไหมคะ ?
ตอบ : เรื่องแบบนี้อย่าเที่ยวไปถาม เพราะหลักฐานข้อเท็จจริงอยู่ที่ศาลตัดสิน เขาใช้คำว่าเท็จและจริง ถ้าเขาสร้างหลักฐานเท็จได้ เขาก็สามารถเอามาใช้งานได้เหมือนกัน

ถาม : เรามีพยานในสัญญาด้วยค่ะ ไม่มีปัญหาใช่ไหมคะ ?
ตอบ : คราวหน้าทำสัญญาอย่างที่วัดท่าขนุน ของวัดทำสัญญาจ่ายเงินตามงวด ก็คือถ้าคุณทำถึงตรงนี้จะได้รับแค่นี้ ทำถึงตรงนี้ได้รับแค่นี้ แต่ทุกงวดทางวัดจะหักไว้ ๑๐ เปอร์เซ็นต์ ๑๐ เปอร์เซ็นต์นี้คุณจะได้รับก็ต่อเมื่อส่งงาน และทางวัดตรวจรับเรียบร้อยแล้ว ส่วนคุณเองขาดความรอบคอบ ไม่ได้หักตรงนี้เอาไว้ เขาก็เลยบิด ๆ เบี้ยว ๆ ได้ อย่างของวัดท่าขนุน มณฑปประดิษฐานพระพุทธรูปทองคำ ๑๒ ล้าน ๕ แสนบาท ถ้าหักไว้ ๑๐ เปอร์เซ็นต์ เขาไม่อยากได้ก็เป็นเรื่องของเขา

ถาม : หนูก็ไม่ได้คิดว่าเขาจะเป็นแบบนี้ ?
ตอบ : อย่าไว้ใจทางอย่าวางใจคน ส่วนใหญ่พวกนี้เขี้ยวยาว ร้อยวันพันปีจะเจอช่างดี ๆ ตรงไปตรงมาสักที เอาเถอะ...ถือว่าเป็นบทเรียนไป รอศาลเขาตัดสิน ถ้าเขาไม่มาก็ค่อยแจ้งความ ความจริงถ้าเป็นอาตมาจะไปแจ้งความที่เชียงรายที่หนึ่ง ที่สุไหงโกลกที่หนึ่ง ให้เขาวิ่งให้ตายห่...ไปเลย

ถาม : มีคำแนะนำอะไรอีกไหมคะ ?
ตอบ : ก็แนะนำไปแล้วว่า ถ้าเป็นอาตมาจะแจ้งความสุดเหนือสุดใต้ พอถึงเวลามีหมายเรียกให้เขาวิ่งให้ตายห่...ไปเลย การแจ้งความเป็นสิทธิของเราว่าจะไปแจ้งที่ไหนก็ได้

พระอาจารย์กล่าวว่า "วัดลานหอยสมัยก่อนมีหลวงพ่อปี้ดังมาก ๆ เราเคยได้ยินชื่อกันหรือเปล่าก็ไม่รู้ คำว่าปี้สมัยก่อนเขาหมายถึงเหรียญเงิน สมัยนี้ก็ได้ยินคนแก่ ๆ บางคนเรียก แต่คนรุ่นหลังฟังไม่รู้เรื่องหรอกว่าคืออะไร เหมือนคุณยายมณีบอกว่าตะกรุดยาวเกียกหนึ่ง แกก็ทำมืออย่างนี้ คนรุ่นใหม่จะไปรู้หรือเกียกหนึ่งยาวเท่าไร ถ้าคืบหนึ่งก็ระหว่างนิ้วโป้งกับนิ้วกลาง ถ้าเกียกหนึ่งก็ระหว่างนิ้วโป้งกับนิ้วชี้"

พระอาจารย์กล่าวว่า "คนรุ่นใหม่เขาพยายามพิสูจน์ว่าหลักศิลาจารึกสุโขทัยเป็นของปลอมที่รัชกาลที่ ๔ ทำขึ้นมา ถ้ารัชกาลที่ ๔ ทำได้ ก็สุดยอดอัจฉริยะเลย เพราะต้องคิดภาษาขึ้นมาใหม่หมดเลย ต้องเป็นภาษาที่เขาอ่านรู้เรื่องด้วย คงเป็นประเภทอัจฉริยะในอัจฉริยะเลย คือเรื่องของนักวิชาการเป็นสิทธิของเขาที่จะตั้งข้อสันนิษฐาน เขาบอกว่าสำนวนบางอย่างไม่น่าจะเป็นสำนวนในสมัยสุโขทัย นึกแล้วก็ขำ ทำอย่างกับเอ็งเกิดทันยุคนั้น...!"

พระอาจารย์กล่าวว่า "เรื่องวุ่น ๆ ในปัจจุบันนี้เป็นเรื่องของคนไม่กี่คน คือจริง ๆ แล้ว คสช. มี ม. ๔๔ อยู่ในมือ ถ้าจะเล่นงานวัดธรรมกายก็สามารถตีตรงได้เลย แต่ว่ากลับมาทำให้เรื่องเล็ก ๆ กลายเป็นเรื่องใหญ่ ต้องบอกว่าบรรดากุนซือของ คสช.นี่ สมควรโดนประหาร ๗ ชั่วโคตร..! ไม่ว่าจะหลักการบริหารอะไรก็ตาม เขามีแต่ทำเรื่องใหญ่ให้เป็นเรื่องเล็ก ทำเรื่องเล็กให้ไม่มีเรื่อง แต่นี่เขาสามารถทำเรื่องเล็กให้เป็นเรื่องใหญ่ได้ แล้วก็ใหญ่กันไปเรื่อย ๆ"

ถาม : จะว่าได้ผลประโยชน์ก็ไม่มีใครได้นี่คะ ?
ตอบ : มีสิ...ที่ได้ผลประโยชน์จริง ๆ ก็คือศาสนาอื่น

พระอาจารย์กล่าวว่า "ท่านอานนท์เป็นลูกศิษย์เรียน มจร. ท่านไปได้มีดหมอมาเล่มหนึ่ง ก็มางมหาประวัติ ในที่สุดก็เจอว่าเป็นของหลวงพ่อแจ่ม วัดวังแดงเหนือ จังหวัดอยุธยา เรียกว่ามีดหมอสะกดวิญญาณ เอาไว้สำหรับเฉ่งผีโดยเฉพาะ งานอื่นถือเป็นของแถม ก็คือบรรดาลูกศิษย์หลวงพ่อแจ่มที่เป็นสัปเหร่อ พอไปเผาศพแล้วโดนพวกผีตามเล่นงานอยู่เรื่อย ๆ มาขอให้ท่านช่วยสร้างวัตถุมงคลที่กันพวกนี้หน่อย แทนที่จะกัน ท่านก็ทำแบบเล่นงานผีโดยตรงเสียเลย

ที่อัศจรรย์ที่สุดก็คือ เวลาท่านจารอักขระแล้วแช่น้ำมนต์ ตัวอักขระจะนูนขึ้นมา เป็นมีดหมอสำนักเดียวที่ไม่เหมือนคนอื่น สมัยก่อนหลวงตาวัชรชัยชวนไปเรียนวิชานี้กับหลวงพ่อวงศ์ด้วยกัน ท่านบอกให้รีบไปเพราะว่าท่านอายุมากท่านบอกว่าพวกสมาธิดี ๆ ให้รีบมา ปรากฏว่าไปไม่ทัน มรณภาพก่อน"

ถาม : (ไม่ชัด)
ตอบ : นั่นก็คือหลวงพ่อวงศ์ ลูกศิษย์หลวงพ่อแจ่มอีกทีหนึ่ง ขนาดหลวงพ่อวงศ์ตอนนั้นยัง ๗๐ กว่าปีแล้ว น่าเสียดายเหมือนกัน ถ้าได้เรียนเอาไว้คงเล่นกันสนุกสนานไปเลย สมัยนี้ถ้าจะเอาตัวหนังสือลักษณะนั้นต้องใช้กรดกัดเอา ซึ่งทำยากมาก เพราะจะต้องปิดตรงบริเวณที่เราต้องการเอาไว้ แล้วตัวหนังสือจะไปปิดอย่างไร ? เพราะตัวนิดเดียว

ถาม : ตอนเสก ฐานกล่องวัตถุมงคลสั่นกรุบ ๆ ตั้งแต่อยู่มาเพิ่งเคยเห็นครั้งแรก ?
ตอบ : อาตมาไม่ได้ทำอะไร นั่งเฉย ๆ จะเอากระโดดออกจากกล่องไหมเล่า ? ถ้าทำอะไรชัดเจนเกินไปสมัยนี้ตายเร็ว อย่างรุ่นครูบาอาจารย์เสกต้องให้โดดได้ก่อน รุ่นของเราถ้าเกิดว่าโดดได้เมื่อไร เดี๋ยวอีกไม่ถึง ๒ ชั่วโมงทั่วโลกได้ดูกันอุตลุด เอาไปแค่นั้นแหละพอแล้ว

ต้องบอกว่าท่านอานนท์ค่อนข้างจะมีสัญชาตญาณในเรื่องของวัตถุมงคล เมื่อปีที่แล้วท่านถวายมีดหมอของหลวงพ่อกวย วัดโฆสิตารามมาเล่มหนึ่ง วัดโฆสิตารามนี่ไปบอกชาวบ้านชาวบ้านไม่รู้จักหรอก เขาเรียกวัดบ้านแค ท่านเองก็ไปได้มีดหมอของหลวงพ่อแจ่ม วัดวังแดงเหนือมา

เมื่อวานตอนเดินทางมา พระท่านให้เอามีดหมอทั้งหมดที่มีมาด้วย ปรากฏว่าอาตมาไปนั่งทางด้านท้ายรถแล้วออกไม่ได้ ให้ "หมวยนี้" ไปยกพานใส่มีดหมอมา ปรากฏว่ามีดหมอหลวงพ่อกวยไม่ว่ารู้อันตรธานไปไหน รถก็วิ่งออกไปแล้ว ก็เลยคิดว่าไม่เป็นไร ท่านไม่มาก็แล้วแต่ท่านเถอะ พอมาถึงวัดกาญจนบุรีเก่า ไปกราบถวายฎีกาหลวงพ่อเจ้าคณะจังหวัด มีดหมอก็ยิ้มเผล่อยู่ตรงนั้น แต่ตอนแรกไม่มีแน่นอน แหม...น่าเหวี่ยงจริง ๆ

ถาม : เวลาได้ยินเสียงเทวดา แสดงว่าท่านมาเตือนเราหรืออย่างไรคะ ?
ตอบ : ให้พิจารณาดูว่าอะไรที่ไม่เหลือบ่ากว่าแรง แก้ไขแล้วดีกับตัวเราก็แก้ไปทำไป ถ้าอันไหนไม่ดีแก่เราก็อาจจะเมิน ๆ หน่อยก็ได้ แต่คราวหลังท่านก็จะไม่เตือนอีก

ใครจะเตือนเราก็ต้องพิจารณาแก้ไขทั้งนั้นแหละ อย่างอาตมานี่ประเภทเทพอสูร ดีก็ดีไม่ทั่ว ชั่วก็ชั่วไม่หมด ครึ่ง ๆ กลาง ๆ เพราะฉะนั้น...จะเทวดาเตือนหรือมารเตือนนี่อาตมารับฟังทั้งนั้น

ถาม : ผีกองกอยเป็นแบบไหนครับ ?
ตอบ : ผีกองกอย จะเอาแบบไหน ?

ถาม : แบบขาเดียวกระโดดครับ ?
ตอบ : แบบขาเดียวเป็นอสุรกายประเภทหนึ่ง ทางด้านเหนือเขาเรียกว่า “ผีเสื้อห้วย” เคลื่อนไหวเร็วมาก สาเหตุที่คนไม่เห็นตัวเพราะว่าไวมาก ความจริงแล้วเป็นลักษณะอสุรกายประเภทหนึ่ง คุณโจ๋ย บางจาก ที่ทำสารคดีส่องโลก เคยไปวางกล้องดักถ่ายพวกสัตว์ป่า ถ่ายเจ้าตัวนี้ทีไรจะได้แต่ปลายตีนนิดเดียว ขนาดกล้องลั่นแล้วยังโดดหนีได้ทัน เขาเร็วขนาดนั้น แล้วก็ติดแต่ตีนมาหน่อยหนึ่ง ตามที่คุณโจ๋ยเขาบอกคิดว่าเป็นสัตว์ทั่ว ๆ ไป เพียงแต่ว่าเป็นสัตว์ที่คนทั่วไปยังไม่รู้จัก

ในยุคที่ทางภาคเหนือเรายังมีเจ้าผู้ครองนครอยู่ ยุคที่บริษัทบอมเบย์เบอร์ม่าเขาได้สัมปทานไม้สักภาคเหนือ ก็มีอยู่พวกหนึ่งที่เขาเชื่อกันว่าเป็นผีกองกอย แต่ว่าคนละอย่างกัน อันนั้นเป็นอสุรกายอีกประเภทหนึ่ง ถ้าเราเคยอ่านเรื่องเวตาลก็จะเห็นว่า พออสุรกายเข้าไปสิงศพ ก็จะมีหางเป็นแพะมีปีกเป็นค้างคาว กลายเป็นตัวเวตาลอะไรอย่างนั้น แต่เจ้านี่พออสุรกายเข้าไปสิง ศพนั้นจะไม่เน่า แล้วขนจะงอกยาวขึ้นเรื่อย ๆ

คราวนี้จะไปพ้องกับเรื่องความลับในดงดิบของ ท. เลียงพิบูลย์ ที่เขียนเอาไว้จากคำสัมภาษณ์ของโยมท่านหนึ่ง ที่ว่าไปเจอเจ้าผีกองกอยที่ว่านี้ ถึงเวลาแล้วมาร้อง แค่เสียงร้องของเขาก็สามารถสูบเลือดคนไปกินได้ ขนาดแค่ผ่านเสียงร้องเท่านั้น ตัวนี้แสดงว่าบำเพ็ญตบะมานานมาก แล้วก็ไปสอดคล้องกับสิ่งที่หลวงปู่ตื้อ อจลธมฺโม กับหลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ ท่านเล่าให้ฟังว่า ท่านไปเจอเจ้าผีกองกอยนี้ หลวงปู่ตื้อกับหลวงปู่แหวนก็แผ่เมตตาปรากฏว่าไม่ยอมไป หลวงปู่แหวนก็เลยเทศน์โปรด ท้ายสุดเขาก็เลยเปลี่ยนใจ ไม่กินหลวงปู่ ๒ ท่าน แล้วก็หนีหายไป หลวงปู่ตื้อท่านชมหลวงปู่แหวนว่าเทศน์ได้ดีมาก ขนาดผีกองกอยที่ไม่น่าจะรับฟังใครยังอุตส่าห์ยอมลงให้

ถ้าหากว่าเป็นประเภทนี้จะเป็นศพที่ตายแล้ว แต่พอพวกอสุรกายเข้าสิง ก็ยังคงออกหากินเพื่อหล่อเลี้ยงศพนั้นไปเรื่อย ๆ ยิ่งกินมากก็ยิ่งมีฤทธิ์มีอำนาจมากขึ้นเรื่อย ๆ

ถาม : อสุรกายมีกี่ประเภท ?
ตอบ : อสุรกายมีอยู่ตั้ง ๔ ประเภท ตกลงว่าไปว่ามาสำนวนออกไปทางวิทยานิพนธ์ มีอ้างอิงด้วย ...(หัวเราะ)... เล่าเรื่องอสุรกายแท้ ๆ ก็ยังไปตรงกับของประเทศจีนด้วย ที่เขาบอกว่ามีบางศพที่ฝังในฮวงจุ้ยที่ผิด แล้วก็ทำให้กลายเป็นผีดิบ ไม่เน่าไม่เปื่อย มีขนงอกยาวขึ้นมา ก็แสดงว่าเรื่องพวกนี้มีอยู่ทั่วโลก เพียงแต่ว่าใครจะเจอหรือไม่เท่านั้น

ถาม : พวกอบายภูมิ เรามีโอกาสจะได้เจอไหมครับ อย่างพวกเปรต อสุรกาย สัตว์นรก ?
ตอบ : ถ้าวาระกรรมของเราเปิดบางทีก็ได้เจอ แล้วอีกอย่างก็คือเขาตั้งใจแสดงให้เห็น ถ้าเขาตั้งใจแสดงให้เห็นก็มีโอกาสได้เจอ มีบันทึกอยู่ในเปตวัตถุหลายเรื่อง ที่พระท่านเดินทางแล้วไปเจอโยมคนหนึ่งตัวดำเมี่ยมเลย เดินเข้ามาขอร้องพระท่านว่า ช่วยหาน้ำให้กินหน่อยเถอะ หิวน้ำเหลือเกิน พระก็บอกว่า “โยมเดินลุยอยู่ในสระน้ำนั่นเลย” เขาบอกว่าเขามองไม่เห็น พระท่านก็เลยตักน้ำใส่บาตรให้ เขาก็ไม่เห็น ท้ายสุดพระท่านก็เลยจับนอนหงาย ปรากฏว่าปากเขาเท่ารูเข็ม ต้องค่อย ๆ เอาน้ำในบาตรกรอกใส่ลงไป ๆ ได้ ๗-๘ บาตร ถามว่าพอหรือยังโยม ? โยมบอกว่าไม่รู้สึกว่ามีน้ำสัมผัสลิ้นเลย ก็เลยถามว่าโยมทำกรรมอะไรมาถึงเป็นอย่างนี้ เขาก็เลยเล่าว่า “ข้าพเจ้าเป็นเปรต ในอดีตเป็นคนหวงบ่อน้ำ ไม่ยอมให้คนอื่นมาร่วมใช้บ่อน้ำด้วย”

แล้วอีกเรื่องก็พระท่านหลงป่า เดินอยู่หลายวันหมดเรี่ยวหมดแรง แล้วไปเจอโยมท่านหนึ่งไถนาอยู่ ก็ถามทาง โยมก็บอกทางให้ ถามว่าโยมมาทำอะไรกลางป่า มาทำไร่ไถนาอยู่ ผู้คนก็ไม่มี เขาก็บอกว่าโยมเป็นเปรต เคยโกงที่สงฆ์ไว้ หลังจากตกนรกแล้วมาเกิดเป็นเปรตก็ชดใช้กรรมอยู่ที่นี่

ถาม : พวกที่อยู่ต่างภูมิจะเห็นกันไหมครับ ?
ตอบ : ถ้าอยู่ต่างภูมิกันบางทีก็ไม่เห็นกัน ถ้าฝ่ายที่มีฤทธิ์มากกว่าหรือว่าภูมิละเอียดกว่า อย่างเปรตจะอยู่ภูมิที่หยาบกว่า อสุรกายละเอียดกว่า คาดว่าเขาไม่น่าจะเห็นกัน เพราะว่าถ้าเห็นกันเมื่อไรนี่ยุ่งตายชักเลย

ฝ่ายที่อยู่ภูมิละเอียดกว่าเขาสามารถเห็นฝ่ายที่หยาบกว่าได้ แต่ฝ่ายที่หยาบกว่าอยากเห็นฝ่ายละเอียดกว่านั้นไม่อยู่ในวิสัยที่จะทำได้

ถาม : แล้วที่หมาเห็นผี ?
ตอบ : เขาเรียกว่าเป็นฤทธิ์โดยกรรมวิบาก เป็นฤทธิ์อย่างหนึ่งเหมือนอย่างกับเราไม่มีสิทธิ์ที่จะเห็น แต่เราก็มีฤทธิ์คือสามารถเห็นโดยใช้ทิพจักขุญาณ

ถาม : ทำไมพระดีเข้าถึงที่สุดเหมือนกัน แต่ความคล่องตัวไม่เหมือนกัน ทั้ง ๆ ที่เป็นพระดี ?
ตอบ : บุญเก่าที่ทำมา เกี่ยวกับทานบารมี ทานบารมีมีส่วนเกินครึ่ง

ถาม : อย่างนี้ความบริสุทธิ์ของใจช่วยไม่ได้หรือครับ ?
ตอบ : ช่วยได้ แต่ก็เหมือนกับต้นทุนเราน้อย ต่อให้คุณโกยมาให้หมดแต่ก็ได้แค่นั้น แต่ถ้าต้นทุนเราเยอะ อย่างที่อาตมาเคยบอกท่านย่าว่า ให้ผมเป็นพระเจ้าจักรพรรดิยังน้อยไปเลย

ถาม : อย่างหลวงพ่อฤๅษีที่ไปอยู่วัดท่าซุงแรก ๆ ก็ยังผูกปิ่นโตเลยครับ ?
ตอบ : วาระบุญยังมาไม่ถึง

ถาม : ทำไมพระรุ่นก่อนถึงใช้กำลังส่วนตัวในการปลุกเสกกันครับ ?
ตอบ : ส่วนใหญ่ท่านมาทางสายอภิญญา และไม่มีความรู้ว่าจะต้องขอบารมีพระอย่างไร

ถาม : แต่ท่านก็เจอพระนะครับ ?
ตอบ : ที่เจออย่าง หลวงพ่อสด วัดปากน้ำ หลวงปู่ปาน วัดบางนมโค หลวงพ่อโหน่ง วัดคลองมะดัน ให้สังเกตว่าจะกลายเป็นอมตะเถราจารย์ไปเลย

พระอาจารย์กล่าวว่า "พอสร้างพิพิธภัณฑ์ ๑๐๐ ปีหลวงพ่อวัดท่าซุงเสร็จ อาตมาต้องหาเจ้าหน้าที่มาประจำไว้ ต้อง สามารถที่จะอธิบายให้เด็กเข้าใจว่าอะไรเป็นอะไร เดี๋ยววันมะรืนนี้เขาจะเอาเรือไปส่งที่วัด อาตมาสั่งสร้างเรือพระราชพิธีจำลองไป ๓ ลำ ลำหนึ่งยาว ๒ เมตรครึ่ง มีเรืออนันตนาคราช เรือสุพรรณหงส์ เรือนารายณ์ทรงสุบรรณ"

ถาม : ลำเท่าไรครับ ?
ตอบ : น่าจะประมาณสองแสนห้า ...(หัวเราะ)... ยาวเป็นวาเลย สัดส่วนเหมือนของจริงหมด แล้วตรงที่ทึ่งก็คือเขาทำเหมือนมาก

วัดท่าหลวงที่จังหวัดพิจิตรสั่งทั้งขบวนเลย ทั้งเรือดั้งเรือแซงอะไรเอาหมดเลย เอาเถอะ...คุณมีเงินนี่นา วัดท่าหลวงมีหลวงพ่อเพชร วัน ๆ คนเข้าตั้งเท่าไร ของเราไม่ได้อย่างนั้น ลำไหนหน้าตาดีหน่อยก็ค่อย ๆ เอามา เก็บไปเรื่อย ๆ

ถาม : หลวงพ่อไม่ทันหลวงปู่บุญมีใช่ไหมครับ ?
ตอบ : เกิดทัน แต่ไม่ทันได้ไปหา ท่านมรณภาพปีที่อาตมาลาออกจากทหารพอดี วัดเขาสมอคอนสมัยก่อนเป็นสำนักใหญ่ ต้องบอกว่าเป็นคู่แข่งกับวัดมณีชลขันธ์ วัดมณีชลขันธ์ได้หลวงปู่แสง วัดเขาสมอคอนได้หลวงปู่ก๋ง แล้วหลวงปู่ก๋งนี่แหละที่ถ่ายทอดวิชาให้หลวงพ่อบุญมี ส่วนหลวงพ่อแสงออกมาทางด้านหลวงพ่อโต วัดระฆัง หลวงพ่อเนียมวัดน้อย

ถาม : พระอุปัชฌาย์ก๋ง ?
ตอบ : สมัยก่อนกว่าจะเป็นพระอุปัชฌาย์ได้ต้องประเภทเลิศวิทยายุทธ์จริง ๆ ดูอย่างพระอุปัชฌาย์ยิ้ม พระอุปัชฌาย์กลั่น แต่ละท่านสุดยอดทั้งนั้น

ถาม : ได้เป็นพระอุปัชฌาย์นี่เป็นที่ภูมิใจของจังหวัด ?
ตอบ : ถ้ายุคนั้นก็เป็นหน้าตาของประเทศเลย

ต้องบอกว่าเสด็จในกรมหลวงชุมพรท่านเก่งจริง พอหลวงปู่ศุขแนะนำให้ไปกราบขอเรียนวิชาจากหลวงปู่ยิ้ม ไปขอมีดหมอปราบไตรภพ หลวงปู่ยิ้มให้เพ่งเทียน ท่านก็เพ่งเทียนระเบิดดับได้ เพราะว่าวิชาสายหนองบัวนี่ ถ้าเพ่งเทียนดับไม่ได้ท่านไม่ให้วิชา

ถาม : ทำไมต้องเพ่งเทียนให้ดับ ?
ตอบ : เพราะว่าสมาธิจะได้พอที่จะใช้งาน

ถาม : ต่างจากทำให้เทียนติดใช่ไหมครับ ?
ตอบ : ต่างกัน ที่เทียนติดใช้อำนาจของกสิณ ที่เทียนดับใช้กำลังใจล้วน ๆ

ถาม : ถ้าใช้นีลกสิณ ?
ตอบ : นั่นไม่ใช่ดับ แค่โดนบัง

ถาม : แสดงว่าใช้นีลกสิณง่ายกว่า ?
ตอบ : ง่ายกว่า สมัยก่อนจะเคยชินกับความแข็งแรงเฉพาะตัว ในเมื่อมีความแข็งแรงเฉพาะตัว คุณถึงสามารถเป็นแม่ทัพขุนศึก เป็นผู้นำเขาได้ คราวนี้พอมาฝึกปฏิบัติทางใจ ก็เลยดูว่าพลังจิตของใครแข็งกว่า

ถาม : อ๋อ...ที่หลวงปู่ใจ วัดเสด็จ ท่านบอกว่า ใครจะมาเอาวิชาของท่านไป ให้เพ่งเทียนให้ระเบิดไปเลย ก็คืออันนี้ ?
ตอบ : หลวงปู่ใจ วัดเสด็จท่านใช้เวลา ๗ วัน เพ่งไปเถอะ จนท้อใจ วันนี้ถ้าไม่สำเร็จจะกลับแม่กลองแล้ว ปรากฏว่าคืนนั้นแหละ เทียนระเบิดดับต่อหน้าต่อตา หลวงปู่ยิ้มท่านหัวเราะ บอกว่า "เก่งกว่าข้าอีก ข้าโดนไปเกือบ ๑๕ วัน" ...(หัวเราะ)... ต้นตำรับบอกตัวเองโดนไปเกือบ ๑๕ วัน

แหวนพิรอดหลวงปู่ยิ้ม วัดหนองบัว ต่างกับของหลวงพ่อม่วง วัดบ้านทวน ของวัดบ้านทวน หลวงพ่อม่วงท่านถักเป็นลายขัด แต่ของหลวงปู่ยิ้มท่านถักเป็นหัวขึ้นมา บางคนเรียกว่า "ถันพระอุมา" ส่วนของหลวงพ่อหรุ่น วัดอัมพวัน ท่านก็ถักเป็นหัวขึ้นมาเหมือนกัน ฉะนั้น...ต้องดูความต่างของเนื้อรัก ของหลวงปู่ยิ้มส่วนใหญ่เป็นรักจีนออกสีแดง ส่วนของหลวงปู่เปลี่ยน วัดใต้ นี่ถึงเรียนแหวนพิรอดจากหลวงปู่ยิ้มไปก็จริง แต่ว่าท่านถักแบบเรียบ ๆ ไม่มีลายขัดอะไร เหมือนกับเอาด้ายพันขึ้นมาเฉย ๆ แต่ว่าเป็นตำราเดียวกันหมด

ถาม : คาถาพระพิรอดขอดพระพินัยสายเรามาจากไหนครับ ?
ตอบ : อันเดียวกัน ตำราเดียวกันหมด เวลาอาราธนาติดตัวก็ “โอม พระพิรอด ขอดพระพินัย” ถึงเวลาเก็บก็ “โอม พระพินัย คลายพระพิรอด” ยกเว้นว่าตำราผูกเชือก ๓ ปมก็ยังมีปมกลางอีก มี “สะ สิ มิ สิ”

ถาม : ตำราผูกเชือกปมกลางนี่ ?
ตอบ : คาถาเดียวกัน แต่ว่าเพิ่มขึ้นมาบทหนึ่ง หลวงพ่อวัดท่าซุงท่านบอกว่า เป็นของหลวงพ่อเงิน วัดพระปรางค์เหลือง

ถาม : เสกใช้สามตัวนี้เหมือนกัน ?
ตอบ : สามตัวนี้ แต่ท่านบังคับให้กลั้นหายใจ เหนื่อยตายชักเลย

สายครูบาอาจารย์ของอาตมามีตั้ง ๑๐ กว่าสาย...ยุ่งไปหมด เดี๋ยวพอฉลองอายุ ๖๐ ปี จะทำสายครูบาอาจารย์ออกมา ตอนนี้ร่าง ๆ เอาไว้แล้ว ออกมานี่ได้งงกันไปหมด อะไรจะเรียนมาเยอะขนาดนี้วะ ? เพราะอาศัยว่าจำง่าย จำแม่น แล้วท่านเมตตา ไปหาทีไรท่านก็ให้อยู่เรื่อย

พระอาจารย์กล่าวว่า "ท่านที่ตั้งคำถามเอาไว้ในเว็บวัดท่าขนุนแล้วไม่ไปแก้ไขข้อผิดพลาดตัวเอง โดนแบนตลอดชีวิตไปเรียบร้อยแล้ว ก็คือคุณจะดื้อกับใครก็ได้ แต่ดื้อในเว็บวัดท่าขนุนไม่ได้ เพราะเจ้าพ่อดุ...!

รู้สึกว่าจะโดนแบนไป ๒ ราย รายหนึ่งแก้หลายครั้งแล้ว แต่แก้เท่าไรก็ไม่สำเร็จ แก้จนท้อเลยทิ้งไปเลย ส่วนอีกราย ตั้งกระทู้เสร็จก็หายไปเลย ใครจะแจกใบแดง ใบเหลืองอย่างไรตูไม่รับรู้ทั้งสิ้น ท้ายสุดสิ่งที่ตนเองทำก็เลยส่งผล โดนแบนไปเรียบร้อยแล้ว"

พระอาจารย์กล่าวว่า "น้ำฟักทองไม่ใช่ปานะ พระไม่สามารถจะฉันหลังเพลได้ น้ำฟักทอง น้ำลูกเดือย บรรดาสารพัดถั่ว แม้กระทั่งน้ำข้าว ก็เป็นอาหาร สมัยนี้เขาแกล้งโง่ ๆ มาถวายเป็นน้ำปานะกันหมด โดยเฉพาะระยะหลังที่เจอมากคือน้ำข้าวโพด น้ำเผือกปั่น น้ำฟักทองปั่น บางรายปั่นมาข้นคลั่กเป็นครีมเลย

น้ำเต้าหู้ก็เป็นอาหาร เพราะว่ามาจากถั่วเหลือง บรรดาตระกูลถั่วตระกูลข้าว พวกพืชกินหัวทั้งหมดเป็นอาหาร ต้องบอกว่าค่อย ๆ เพี้ยนไปเรื่อย จนกระทั่งผิดกลายเป็นถูก พอเราไปทำให้ถูกก็กลายเป็นผิดในสายตาคนอื่น ระยะหลังมีในงานภาคค่ำ อย่างเช่นพวกงานสวดอภิธรรม มีถวายเม็ดก๋วยจี๊ เมล็ดทานตะวัน ก็เห็นท่านนั่งแทะเป็นนกเป็นกระรอกอยู่เหมือนกัน โยมไม่รู้ ถวายของที่ไม่สมควรมา พระต้องบอกต้องเตือนโยมให้รู้ ไม่ใช่ถวายมากูก็ฉวยโอกาสกินเลย"

พระอาจารย์กล่าวว่า "อาตมาจ่ายค่าหล่อสมเด็จองค์ปฐม ๔๙ นิ้ว รูปหล่อหลวงปู่ปาน และหลวงพ่อวัดท่าซุง ไปแล้ว จำนวน ๑,๗๐๐,๐๐๐ บาท ราคานี้รวมค่าปิดทองและขนส่งไปให้ด้วย"

ถาม : เวลาผมนอนสภาพจิตจะมีความสว่างมาก ทำอย่างไรจะทำให้เวลาผมนั่งภาวนาแล้วจะให้สภาพจิตสว่างได้อย่างตอนนอนครับ ?
ตอบ : สมาธิเข้าระดับลึกมากเท่าไรสภาพจิตก็จะสว่างผ่องใสมากขึ้นเท่านั้น คราวนี้ถ้าคุณต้องการที่สมาธิระดับธรรมดา แต่จะให้สว่างเหมือนตอนที่เรานั่งในสมาธิระดับลึกกว่า ก็ต้องซักซ้อมให้มีความคล่องตัวชนิดที่ต้องการเข้าถึงระดับไหนก็ได้ เพราะฉะนั้น...ต้องซ้อมบ่อย ๆ จนกระทั่งสภาพจิตเคยชินกับระดับนั้น ถึงเวลาแม้แต่นั่งลืมตาอยู่ก็ทำได้ ต้องขยันกว่านี้ ไม่อย่างนั้นก็ต้องเงียบเหมือนกับตอนหลับ

ถาม : การที่เราฝันว่าเป็นพระสงฆ์ถือศีล ๒๒๗ ได้ เราจะได้อานิสงส์ของศีลนั้นไหมครับ ?
ตอบ : ไม่มีอานิสงส์ ฝันก็คือฝัน เป็นนิมิตแสดงเหตุจะเก่าหรือใหม่ก็ได้

ถาม : เขาบอกว่าพระผงวัดโพธิ์สุทธาวาสเข้าพิธีเดียวกับสมเด็จสมเด็จองค์ปฐมรุ่น ๒ จริงไหมคะ ?
ตอบ : ไม่เคยได้ยิน ระยะหลังนี้นิทานมีมากขึ้นเรื่อย ๆ เพราะคนเขาไม่ทันหลวงพ่อกัน สมัยก่อนพุทธาภิเษกในโบสถ์ หลวงพ่อท่านก็อนุญาตให้วัดอื่นนำวัตถุมงคลไว้หลังโบสถ์แล้วก็โยงสายสิญจน์มา ความจริงโยงสายสิญจน์ก็แค่ให้กำลังใจเจ้าของ ความจริงไม่ต้องใช้ก็ได้ พอมาระยะหลังคนต้องการพึ่งหลวงพ่อท่านมากขึ้น ก็เลยให้จัดสถานที่ในวิหาร ๑๐๐ เมตรสำหรับคนนอก เขาก็ทำแบบเดียวกับวัดท่าขนุน ก็คือขนกันไปเข้าพิธีแบบไม่ต้องเกรงใจ คนหนึ่งเป็นคันรถ เพราะฉะนั้น...ใครเขาบอกว่าเอาไปเข้าพิธีมาแล้ว ก็แล้วแต่เขาจะว่าก็แล้วกัน

ของวัดท่าขนุนยุคจตุคามรามเทพนี่ อาตมามองออกไปแล้วทึ่งมาก รถแทบจะจอดล้อมศาลาเลย บางคันนี่เป็นรถหกล้อเลย แล้วเขาก็ขายได้หมดเสียด้วย เขาจะมีป้ายติดอยู่ว่ารุ่นไหน แล้วก็โยงสายสิญจน์ขึ้นศาลาวัดท่าขนุน ที่เหลือก็เป็นภาระของอาจารย์เล็กไป สรุปแล้ววัดท่าขนุนไม่ได้สร้างจตุคามรามเทพกับใครเลย แต่เสกไป ๓๐ กว่ารุ่น..!

ที่ขำที่สุดคือมีโยมอยู่รายหนึ่งบอกว่า “ต้องหาวัตถุมงคลวัดท่าขนุนมาให้ได้” ถามว่ามีเหตุผลอะไร เขาบอกว่า “ใคร ๆ ก็สร้างจตุคามรามเทพกัน วัดที่ไม่ยอมสร้างแล้วฝ่ามรสุมเขามาได้ต้องแน่จริง”

แต่ว่าที่น่าสงสารเลยคือเพื่อนของอาตมาเอง พระครูภัทรกิจพิศาล วัดไผ่หูช้าง สร้างจตุคามรามเทพรุ่นแรกได้กำไร ๑๒ ล้านบาท ก็เลยย่ามใจ รุ่นสองใส่ไปเต็มที่เลย ปรากฏว่ากระแสตกพอดี ขายไม่ออก ๑๒ ล้านบาทที่ได้มาก็ยังกองอยู่นั่นแหละ ช่วงนั้นเขามีคำขวัญว่า ถ้าวัดไหนอยากได้สตางค์ให้สร้างจตุคามรามเทพ ทั่วประเทศก็เลยสร้างกันเกือบทุกวัด

ความจริงท่านก็ยังสงเคราะห์คนอยู่เป็นปกติ แต่ว่าความนิยมเสื่อมลงเพราะว่าคนเอามาทำเป็นการค้ามากเกินไป เขาคำนวณว่าจำนวนที่สร้าง ๆ ขึ้นมา น่าจะมากกว่าจำนวนประชากรในประเทศไทยเสียอีก แต่ถ้าอย่างของหลวงปู่อุบาลีฯ วัดไร่ขิงท่านสร้าง ด้านหนึ่งเป็นหลวงพ่อวัดไร่ขิง ชื่อว่ารุ่น “มงคลจตุคาม” เปิดจองวันเดียวได้ไป ๕๐ ล้านบาท ถ้าอย่างนั้นความนิยมไม่เสื่อมแน่ เพราะด้านหนึ่งยังมีหลวงพ่อวัดไร่ขิงอยู่

พระอาจารย์กล่าวว่า "การบวชเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ยาก ในเมื่อเกิดขึ้นได้ยากก็มีอานิสงส์มาก แต่จะไปลำบากคนบวช ทันทีที่พระคู่สวดประกาศวาระที่ ๓ ว่าการบวชนั้นสำเร็จลงแล้ว ก็เป็นอันว่าได้อานิสงส์ในการบวชไปเต็ม ๆ คราวนี้ก็ขึ้นอยู่กับผู้บวช ถ้าอยู่ต่อแล้วปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ อานิสงส์ก็ทวีคูณขึ้นไป ถ้าอยู่ต่อแล้วทำผิดทำพลาดก็โดนลดไปเรื่อย ถ้าหากว่าพลาดมาก ๆ ก็ขาดทุนยับเยิน

ฉะนั้น...วิธีที่ปลอดภัยที่สุดคือเป็นเจ้าภาพบวชชาวบ้าน อาตมาหากินทางนี้มานานแล้ว ถึงเวลาก็บวชเขาไปเรื่อย บางคนถามว่าทำไมอาจารย์บวชฟรีปีหนึ่งหลายครั้ง ตอบว่าบวชเองแล้วเอาดีไม่ได้ ก็เลยบวชชาวบ้านเขาดีกว่า"

ถาม : แล้วเป็นพระอุปัชฌาย์ได้บุญไหมคะ ?
ตอบ : ดูท่าจะมีแต่เวรกรรมมากกว่า...!

พระอาจารย์กล่าวว่า "คำว่า “สีมา” ความหมายจริง ๆ แปลว่าเขตแดน คราวนี้สีมาโดยหลัก ๆ มีอยู่ ๒ อย่างคือ พัทธสีมา เขตแดนที่ประกาศผูกไว้แล้ว ก็คือคณะสงฆ์รับรอง กับ อพัทธสีมา คือเขตแดนที่ไม่ได้ผูก คือไม่ได้รับรอง

สมัยก่อนการกำหนดสีมาเขาใช้ธรรมชาติ ส่งสงฆ์ออกไปทั้ง ๘ ทิศแล้วก็สอบถาม อย่างเช่นว่า “ปุรัตถิมายะ ทิสายะ กิง นิมิตตัง ทางทิศตะวันออกมีอะไรเป็นเครื่องหมาย ?” ท่านที่อยู่ในด้านนั้นก็จะตอบ อย่างเช่นว่า “รุกโข ภันเต มีต้นไม้เป็นเครื่องหมายครับ” “ปัพพะโต ภันเต มีภูเขาเป็นเครื่องหมายครับ” “วัมมิโก ภันเต มีจอมปลวกเป็นเครื่องหมายครับ” หรือว่า “ปาสาโณ ภันเต มีก้อนหินเป็นเครื่องหมายครับ” พอถามครบทั้ง ๘ ทิศแล้ว ในเขตทั้งหมดที่นั้นสมมติเป็นสีมาเพื่อทำสังฆกรรมได้

ตอนหลังพอบ้านเมืองเจริญขึ้น การสร้างวัดวาอารามเป็นหลักแหล่งมั่นคง ก็เลยมีการผูกพัทธสีมาขึ้น แต่เนื่องจากว่าโบราณเขาถือว่าพื้นที่ทั้งหมดเป็นของพระเจ้าแผ่นดิน ก็เลยต้องมีการขอพระราชทานวิสุงคามสีมา คือขอพระราชทานจากในหลวงก่อน ขอที่ตรงนั้นให้เป็นที่ของสงฆ์ สรุปว่าที่ทั้งวัดยังเป็นของพระเจ้าแผ่นดินอยู่ แต่ที่ซึ่งพระราชทานให้นั้นเป็นของสงฆ์

ทางฝั่งพม่าไม่นิยมการสร้างโบสถ์แล้วผูกพัทธสีมา เพราะว่าลำบาก ถ้าไม่ใช่วัดที่มีญาติโยมสนับสนุนมาก หรือที่เรียกว่าวัดรวย ก็ไม่ค่อยจะสร้างโบสถ์กัน เขาใช้อุทกุกเขปสีมา คือใช้วิธีผูกแพลอยห่างจากฝั่งประมาณ ๑๒ ศอก คือ ๖ เมตรขึ้นไป แล้วก็ทำสังฆกรรมกันในน้ำ อุทกุกเขปสีมาคือเสมาที่มีน้ำเป็นเขต"

ถาม : ต้องผูกทุกครั้งไหมคะ ?
ตอบ : ทำกันทีก็ลอยแพกันทีหนึ่ง หรือถ้ามีแพอยู่ประจำที่ ถึงเวลาก็ไปทำกันในแพเลย ถ้ากลัวว่าจะมีบุคคลภายนอกเข้าไปก็ชักสะพานทางเดินออกเสียก่อน

ถาม : สีมาสังกระคืออะไรครับ ?
ตอบ : สีมาสังกระ คือ สีมาที่คาบเกี่ยวกับสีมาอันเดิม

ถาม : พระสายวัดป่าสมัยก่อน เขาบวชกันอย่างไรครับ ?
ตอบ : ก็สวดถอนก่อนแล้วค่อยสวดสมมติใหม่

ถาม : สมมติในป่า ?
ตอบ : ในป่า

ถาม : แล้วถ้าย้ายที่ไปล่ะครับ ?
ตอบ : ถ้าย้ายที่ไปใหม่ก็ถอนของเก่าก่อน จะไปยากอะไร ก็แค่สวดประกาศเท่านั้นเอง

พระอาจารย์กล่าวว่า "วันก่อนเขาลงวัตถุมงคลจตุคามรามเทพในกระทู้ร่วมหล่อพระพุทธรูปทองคำ เห็นช่อชะเอมจอง อาตมาก็ว่าเก่งว่ะ...รู้จักของ เพราะรุ่นโคตรเศรษฐีสมัยก่อนนี่ราคาหลายหมื่นเลย นี่เอามาออกแค่ร้อยเดียว"

ถาม : กราบขออนุญาตถามคำถามครับ ?
ตอบ : นั่งพับเพียบได้ไหม ? นั่งขัดสมาธิคุยกับพระเป็นการไม่เคารพ เดี๋ยวก็โดนเหวี่ยง...!

ถาม : ระยะนี้ผมจะนั่งสมาธิหรือไม่นั่งก็มีความรู้สึกเหมือนกัน เลยไม่ค่อยได้นั่ง ไม่ทราบว่าจะเหมือนหรือต่างกันอย่างไรครับ ?
ตอบ : ให้สังเกตดูว่าเวลาที่นั่งสมาธิหรือไม่ได้นั่ง ที่คุณบอกว่าเหมือนกันนั้น เหมือนกันจริงหรือเปล่า ? ก็คือให้ดูว่าในระหว่างนั้น รัก โลภ โกรธ หลง อะไรกินใจเราได้บ้าง ? นิวรณ์ ๕ กินใจเราได้หรือไม่ ? ใจเราไหลไปในเรื่องระหว่างเพศ เรื่องโกรธ เกลียด อาฆาต พยาบาท ในเรื่องของการฟุ้งซ่าน ไม่ได้ตั้งมั่นอยู่เฉพาะหน้าเหล่านี้ เป็นต้น

ถ้าหากว่าลักษณะแบบนั้น ต่อให้นั่งหรือไม่นั่งก็ราคาเดียวกัน ก็คือจิตใจไม่มีคุณภาพ ถ้าถามว่าเอาอะไรเป็นหลัก ก็ต้องยึดลมหายใจเป็นหลัก คุณจะลืมตาหลับตา เดิน ยืน นั่ง เดิน ดื่ม กิน คิด พูด ทำ อิริยาบถใดก็แล้วแต่ ให้ใจอยู่กับลมหายใจเข้าออกเฉพาะหน้าตรงนี้ อิริยาบถหลัก ๆ คือ เดิน ยืน นั่ง นอน จะใช้อย่างไรก็ได้ ถือว่าเป็นการปฏิบัติธรรมทั้งหมด

ถาม : ถ้าเกิดว่าตอนที่นั่ง ลมหายใจก็ไม่มี ผมไม่รู้จะยึดอะไร ?
ตอบ : ถ้าหากว่าจะปล่อย ให้ดูว่าตอนนั้นเราฟุ้งซ่านไหม ? ถ้าหากว่าฟุ้งซ่าน อย่างไรก็รีบวิ่งกลับไปหาลมจะดีกว่า แต่ถ้าไม่ฟุ้งซ่าน สมาธิเราอาจจะทรงตัวระดับใดระดับหนึ่งแล้วไปต่อไม่เป็น ก็ให้นำเอาวิปัสสนาญาณมาคิด ก็คือให้เห็นสภาพร่างกายของเราก็ดี หรือว่าของคนอื่นก็ดี หรือว่าสิ่งต่าง ๆ ในโลก มีสภาพไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่เราไม่ใช่ของเราอย่างไร ดูให้เห็นให้ชัดให้ได้

ถาม : ยกตัวอย่างวิปัสสนาญาณ .... ?
ตอบ : การพิจารณาเพื่อให้เห็นความเป็นจริง ว่าที่พระพุทธเจ้าสอนเรามาว่าทุกอย่างไม่เที่ยง ทุกอย่างเป็นทุกข์ ทุกอย่างไม่มีอะไรให้ยึดถือมั่นหมายนั้น เป็นความจริงหรือเปล่า ? พอเห็นจริงแล้วจะเกิดการเบื่อหน่ายขึ้นมาเอง เพราะว่าทุกสิ่งทุกอย่างล้วนแต่หลอกลวงเราอยู่ตลอด สรุปง่าย ๆ ว่า ถ้าตราบใดที่เรายังไม่เบื่อร่างกายนี้ แสดงว่าการปฏิบัติยังไปไม่ถูกทาง

ถาม : การช่วยเหลือผู้อื่นดีไหมครับ ?
ตอบ : การช่วยเหลือคนอื่นเป็นสิ่งที่ดี แต่ว่าการช่วยเหลือก็ควรที่จะมีขอบเขต คือ อย่าให้เสียการปฏิบัติธรรมของเรา ถ้าเราเอาการช่วยเหลือนั้นเป็นการปฏิบัติธรรม ก็คือยึดหลักเมตตา แต่ต้องมีอุเบกขาด้วย ถ้าไม่มีอุเบกขาเราก็จะไปเครียด ไปกลุ้ม หรือไม่ก็สงสาร จนกระทั่งต้องช่วยเขาไปอย่างไม่มีที่สิ้นสุด ถ้าลักษณะอย่างนั้นก็คือทำผิด ถ้าทำถูกก็คือต้องพอเหมาะพอดีแก่ตัวเรา

ถาม : ถ้ามีเมตตาประกอบด้วยปัญญา แต่ไม่มีอุเบกขา ถือว่ามีโอกาสโดนหลอกไหมครับ ?
ตอบ : ทุกอย่าง ตราบใดที่เรายังอยู่ในโลกนี้ คุณโดนหลอกตลอดเวลาอยู่แล้ว เพียงแต่ถ้าเรายึดในหลักของ ศีล สมาธิ ปัญญา โอกาสที่จะโดนหลอกก็น้อยลง จนกว่าเราจะหลุดพ้นจริง ๆ นั่นแหละ ถึงจะไม่โดนหลอก

ถาม : เคยนั่งสมาธิตอนหนึ่ง แล้วตรองดูว่าจริง ๆ แล้วทำไมเราถึงไม่อยากไปพระนิพพาน อยู่ดี ๆ ก็มีพระพุทธรูปสีขาวพูดขึ้นมาว่า ต้องช่วยคนอื่น ตรงนี้เป็นอุปาทานหลอกตัวเองหรือเปล่าครับ ?
ตอบ : ไม่ใช่อุปาทาน แสดงว่าวิสัยเดิมมาทางพุทธภูมิ ตั้งใจจะสงเคราะห์สรรพสัตว์ ซึ่งก็อยู่ที่เราว่าจะเปลี่ยนหรือไม่เปลี่ยน ? ถ้าตั้งใจจะเปลี่ยน ก็ตัดใจลาจากพุทธภูมิ ตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้นไป ถ้าไม่อย่างนั้นก็จงช่วยเขาต่อไป

ถาม : ถ้าอยู่ตรงนี้สามารถที่จะฝึกเมตตาได้ด้วย ?
ตอบ : การที่คุณจะช่วยเขา สำคัญที่สุดก็คือการช่วยให้พ้นทุกข์อย่างแท้จริง คนที่จะช่วยเขาให้พ้นทุกข์อย่างแท้จริง ตนเองก็ต้องพ้นทุกข์อย่างแท้จริงถึงจะบอกทางเขาถูก การที่จะพ้นทุกข์อย่างแท้จริงแล้วสามารถบอกทางเขาถูก ก็แปลว่าต้องเรียนรู้ทุกอย่างละเอียดกว่าคนอื่นเขา ก็แปลว่าสิ่งที่บอกไปนั้น คุณต้องทำมากกว่าคนอื่นหลายเท่า

ถาม : ทุก ๆ คนมีที่บนพระนิพพานจริงไหมครับ ?
ตอบ : ถ้าตั้งใจได้มั่นคงก็มี ถ้าไม่ตั้งใจจริงก็ยังไม่มี ทันทีที่จิตของเราเกาะพระนิพพาน จะมีวิมานปรากฏอยู่บนนั้น เพียงแต่ว่าจะอยู่ได้หรือไม่ได้นั่นเป็นอีกเรื่องหนึ่ง

ถาม : แล้วจะมีที่นั่งไหมครับ ?
ตอบ : ถ้ามีวิมานก็ต้องมีอยู่แล้ว

ถาม : ผมนั่งสมาธิมาก ๆ แล้วจะได้คำสอนว่า คนเราก่อนตายขันธ์ ๕ จะทรมานมาก บางทีจะทำให้จิตใจเรามัวหมองได้ แต่การนั่งสมาธินาน ๆ จะทำให้เราอดทน เคยชินกับความเจ็บปวด ตรงนี้จริงประการใดครับ ?
ตอบ : เกือบจะถูก การนั่งสมาธิถ้าทำถูกจริง ๆ อาการเกี่ยวกับทุกขเวทนาของร่างกายจะไม่เกิดขึ้นเลย

ถาม : ไม่เกิดขึ้นเพราะว่า ?
ตอบ : เพราะว่าสมาธิพอทรงตัว จิตกับประสาทแยกออกจากกัน ไม่รับรู้อาการทางร่างกาย ในเมื่อเป็นลักษณะอย่างนั้น พอถึงเวลาเราเจ็บไข้ได้ป่วยขึ้น ถ้าจิตอยู่กับสมาธิก็แปลว่าจิตกับประสาทแยกออกจากกัน ไม่รับรู้อาการเจ็บป่วยทางร่างกาย ฉะนั้น...อาการกระวนกระวายก็ไม่มี ไม่ใช่ว่าไปทนจนกระทั่งเคยชินกับความเจ็บปวดแล้วถึงเวลาก่อนตายเราเลยทนได้ นั่นคนละเรื่องกัน เป็นความเข้าใจผิด เพราะถ้ายังทนได้คุณก็ยังไม่ตาย..!

ถาม : ตอนนี้ในระหว่างวันพยายามเจริญสติปัฏฐาน ๔ เพราะเห็นผลมาก ๆ ในการดูจิตตนเอง ดูลู่ทางที่เราจะไม่ไปข้องแวะ แล้วที่พระอาจารย์บอกว่า ถ้านั่งสมาธิแล้วมีอาการเจ็บปวดต่าง ๆ แสดงว่าสมาธิยังไม่รวมตัว ก็ควรจะไปฝึกนั่งสมาธิใหม่ใช่ไหมครับ ?
ตอบ : การที่คุณปฏิบัติในสติปัฏฐาน ๔ ที่ว่ามาเป็นเพียงผิวเผินเท่านั้น พูดง่าย ๆ ว่าไม่ได้เข้าถึงอย่างแท้จริงเลย สติปัฏฐาน ๔ ที่เข้าถึงอย่างแท้จริง คือ ทุกขณะจิตจะรู้ว่าร่างกายนี้ไม่ใช่ของเรา ทุกสิ่งทุกอย่างไม่มีอะไรให้เรายึดถือมั่นหมายได้ จะปล่อยวางทุกอย่างหมด ทำหน้าที่ของตนเองเฉพาะหน้าให้ดีที่สุด ทำแบบคนมีวันนี้วันเดียว ถ้าพรุ่งนี้ไม่มีก็ไม่ได้ไปห่วงใยกังวล เพราะพร้อมที่จะไป ฉะนั้น...สิ่งที่คุณว่ามา ถ้าเรียกว่าสติปัฏฐาน ๔ ก็คงแค่ระดับ ก.ไก่ เท่านั้น

ฉะนั้น...ทำอย่างไรที่สติปัฏฐานของเราจะเป็นไปโดยที่ไม่เห็นว่าร่างกายนี้เป็นของเรา ไม่เห็นว่าร่างกายคนอื่นเป็นของเรา ไม่เห็นว่าทุกอย่างในโลกนี้เป็นของเรา

ถาม : จริง ๆ ผมก็ไม่ได้แค่มองที่ภายนอก เห็นธาตุก็ไม่มีตัวตน ก็เป็นแค่ธาตุ กับตัวเราเองผมก็มีอัตตาว่า ผมจะทำอะไรเพื่ออะไร ?
ตอบ : ก็ลักษณะเดียวกันนั่นแหละ คือคุณเห็น แต่การที่เห็นนั้น คุณสามารถที่จะละวางได้ไหม ? เป้าหมายจริง ๆ คือการละวาง ไม่ใช่การเห็น

ถาม : พอวางก็ไม่อยากจะช่วยใคร ?
ตอบ : คุณทำให้เหมือนวันนี้เป็นวันสุดท้ายในชีวิต มีแต่จะทุ่มช่วยเขาสุดตัวมากกว่า ค่อย ๆ ทำไป ผิดบ้างถูกบ้าง เดี๋ยวถูกมากกว่าผิดก็ดีขึ้นไปเอง

ถาม : เพื่อนผมเขาเคยไปเดินจงกรมในสถานที่สองแห่ง เขารู้สึกว่าการเดินจงกรมต่างกัน มีที่หนึ่งที่เดินจงกรมแล้วเห็นพื้นเป็นแก้ว เห็นอะไรเป็นแก้วไปหมด ไม่ทราบว่าสถานที่มีผลต่อการเดินจงกรมไหมครับ ?
ตอบ : ไม่ใช่เฉพาะเดิน การปฏิบัติธรรมจะในอิริยาบถไหนก็ตาม สถานที่มีส่วนสำคัญมาก พระพุทธเจ้าตรัสถึงสถานที่อันเป็นสัปปายะ ก็คือต้องเหมาะสมกับการปฏิบัติของแต่ละคน

ถาม : ก็คือ ถ้าสถานที่ดีก็มีผลต่อการปฏิบัติ ?
ตอบ : จะช่วยสนับสนุนให้เรากำลังใจทรงตัวได้ง่ายขึ้น หลังจากกำลังใจทรงตัวแล้ว เราจะเอาไปทำอะไรค่อยว่ากันอีกทีหนึ่ง

ถาม : คนเราเวลาอ่านข่าวแล้ว รับสิ่งนั้นเข้ามาในใจ มีบาปกรรมไหมครับ ?
ตอบ : ต้องดูว่าสภาพจิตของเขาปรุงแต่งไปในทางไหน ถ้าไป โกรธ เกลียด อาฆาตแค้น คนอื่นก็มีโทษกับตัวเอง แต่ถ้าเกิดสลดสังเวช เห็นว่าธรรมดาของโลกเป็นอย่างนี้ ขึ้นชื่อว่าสภาพของโลกอย่างนี้เราไม่ต้องการอีก ก็กลายเป็นดีไป ต้องดูว่าเขาปรุงแต่งไปในทางไหน

ถาม : ถ้ารักชอบเกลียดชัง ?
ตอบ : ถ้าหากว่ารักชอบเกลียดชัง เท่ากับว่าเราสร้างสิ่งไม่ดีให้เกิดขึ้นในใจของเราเอง เขาเรียกว่ามโนกรรม เป็นส่วนของบาปกรรมอย่างหนึ่งเหมือนกัน

ถาม : ส่งผลอย่างไร ?
ตอบ : ถ้าหากว่าสิ่งนั้นเป็นสิ่งที่ดีแต่เราไปหลีกหนีเสียเพราะว่าเราเกลียด เราไม่ชอบใจ เราก็เสียประโยชน์ของเราเอง ถ้าเป็นสิ่งที่ไม่ดี แต่เราไปรับเข้ามา ก็ฟุ้งซ่าน ยึดติดเอง